Eski Hıristiyan Kilisesi neydi ve ne olma amacındaydı? Bu kilise İsa'dan sonra az sayıda kişiyle kuruldu ve hiç zaman yitirmeden, kişisel yetkinliğe erme ilkelerine göre, ruhu tinsel yönden tatmin inancına dayalı "toplumsal" formüller aramaya koyuldu. Hıristiyan topluluklar (kiliseler) faaliyete geçmiş ve sonra hızla yeni bir oluşum, o zamana kadar duyulmamış bir ulus (Dünya kilisesi biçiminde) tüm insanlığı içine alan bir dünya ulusu doğmaya başlamıştı. Ancak bu kilise sürekli izlenmiş, baskı altında tutulmuş, bunun sonucu olarak kilise faaliyetlerini yeraltına taşıma zorunda kalmıştır. Yerin üstünde de kocaman bir yapı, devasa bir karınca yuvası, eski dünyanın tinsel özlemlerinin çaresi ve ülküsü olarak ortaya çıkan eski Roma İmparatorluğu... Roma imparatorluğu eski dünyanın tinsel özlemlerine cevap veren dinsel düşünce gibi cisimlenmişti. Ancak bu "karınca yuvası" fazla yaşayamadı; kilise onu dibinden oydu. Yeryüzünde olabilecek birbirine en karşıt iki düşünce karşı karşıya geldi ve çatışma başladı: İnsan-Tanrı, Tanrı-İnsanla karşı karşıyaydı Apollon¹ ve İsa... Uzlaşma çıktı: İmparatorluk Hıristiyanlığı, kilisede Roma hukukunu ve devletini kabul etti. Kilisenin küçük bir bölümü çöllere düşüp eski faaliyetini sürdürdü: Yine Hıristiyan toplulukları, ardından manastırlar -günümüze kadar süren, denemede kalan birçok çaba...
Bilindiği gibi kilisenin geriye kalan büyük bölümü zamanla ikiye bölündü. Batı parçasında devlet kiliseyi tümüyle ele geçirdi, kilise ortadan kalktı ve kesin olarak devletin bünyesine girdi. Yeni bir örgütlenme biçimi içinde, eski Roma İmparatorluğunun devamı olan papalık ortaya çıktı. Doğu bölümünde devlet istilaya uğradı ve İslam'ın kılıcıyla yok edildi ve geriye yalnızca devletten her zaman ayrı olan bir İsa kaldı. İsa'yı kabullenen ve yeniden yücelten devletse düşmanlarından, Tatar boyunduruğundan, yapısal bozukluklardan, toprak köleliğinden, Avrupa'dan, Avrupalılaşma hareketinden öyle korkunç acılar çekti ki hâlâ bunun etkisini üzerinden atamayan devlet, Hıristiyanca kişisel mükemmelliğe erme ve sevgi anlayışı içinde gerçek toplumsal formülleri geliştirememiştir.
¹. Belvedere Apollonu. Apollon'un heykeli Vatikan Müzesinde bulunmaktadır.
Sayfa 1148 - 1149 Yapı Kredi YayınlarıKitabı okudu
·
18 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.