İnsan ne kadar uyanık kalabilir?
Bunun deneyle ispatlanmış cevabı 264 saat, yani yaklaşık 11 gündür. Randy
Gardner isimli 17 yaşındaki bir lise öğrencisi 1965 yılında, bir bilim
fuarında bu kadar süre uyanık kalarak rekor kırmıştır.
Dikkatli gözlem altında yapılan diğer deneylerde insanların 8 ila 10 gün
uyumadan durabildikleri ve bu sürede zihin, güdü ve anlayış seviyelerinde
gittikçe ilerleyen bir konsantrasyon eksikliği dışında tıbbi, fiziksel ve
psikolojik olarak ciddi sorunlarla karşılaşmadıkları gözlemlenmiştir.
Şüphesiz bu deneylerden önce deneklerin ne kadar bir süreyle derin uyku
hali yaşadıkları bilinmemektedir. Ancak cephede ateş altında olan askerlerin
ve tıbbi müdahale uygulanmış bazı akıl hastalarının da 4 gün süreyle
problemsiz olarak rahatlıkla uykusuz kalabildikleri tespit edilmiştir.
Tabii burada uykunun tarifinin doğru yapılması gerekiyor. Yukarıda
bahsedilen deneylerde görülen konsantrasyon eksiklikleri sırasında insan
tam uyanık sayılabilir mi?
Yorgun bir şekilde araba kullananlar bilirler, insan bir süre sonra yolları
nasıl geçtiğini ve oraya nasıl geldiğini hatırlayamaz. Benzeri durum İkinci
Dünya Savaşı’nda görev sonrası dönüş yolundaki İngiliz pilotlarında da
görülmüş. Yorgun pilotların sebepsiz yere uçaklarıyla yere çakılmaları
üzerine yapılan araştırmalarda fiziken uyanık oldukları ama vücut
fonksiyonlarına kumanda bakımından tam uyanık sayılamayacakları tespit
edilmiştir.
Fareler üzerinde yapılan deneylerde ise, zorla uykusuz bırakılan farelerin
iki hafta sonra öldükleri görülmüş. Ölüm sebebi olarak' belirli bir neden
bulunamamasına rağmen genel olarak metabolizmanın bozulmasından
kaynaklandığı kabul ediliyor.
İnsanlar üzerinde yapılan deneyler normal hayatlarında uyku problemi
olmayanları kapsıyor. Bir de istedikleri halde uyuyamayanlar var yani bir
hastalık olarak uykusuzluk çekenler.
Yine Fransa’da yapılan bir deneyde, bu hastalıktan muzdarip 21 yaşındaki
bir erkeğin aylar boyunca hiç uyumadan yaşadığı ve bu sürede hiç uykusunun gelmediği gibi ruh hali ve hafızasında da herhangi bir sorun
olmadığı gözlemlenmiş. Ancak her akşam 9-11 saatleri arasında 20-60
dakika süreyle gözlerinde görüş bozukluğu, el ve ayak parmaklarında ağrı
ve uyuşma meydana geliyormuş.
Tekrar başlangıca, ‘insan ne kadar uyanık kalabilir’ sorusuna
döndüğümüzde, görüldüğü gibi net ve tatminkar bir cevap henüz
bulunabilmiş değil. Bu arada ABD Savunma Bakanlığı karacı, denizci ve
havacıları, hiçbir fonksiyonel eksiklik göstermeden uzun süre uyanık
tutabilecek araştırma projeleri için bütçesinden para bile ayırmış.
Fare deneylerinden elde edilen sonuç da konuya bir açıklık getiremiyor
çünkü dünyada henüz uykusuzluktan kimse ölmemiş. Tabii uykusuzluğun
yol açtığı kazaları saymazsak.