Şehit Ali Paşa, aslında bir kitap kurdu idi. Binlerce kitabı vardı. Kitaplarının yalnız fihristi dört cilt tutuyordu. Özellikle Mora seferi sırasında eski Yunan kültür hayatına ait pek çok kitaplar getirmişti.
Ali Paşa'nın şehadeti üzerine, gelenek gereğince el konulan malları arasında özellikle Mora'dan getirilen kitaplar vardı...
İşte bu kitaplar, zihinlere çöken, aklı felç eden o köhne zihniyetin ortaya çıkmasına vesile olacaktı...
Gelişmeler şöyle olur:
Padişah, bu kitapların vakfının şer'an caiz olup olmadığını Şeyhülislam Ebu İshak İsmail Efendi'den sorar. Şeyhülislam Efendi'nin verdiği yanıt çok ilginçtir. Efendi, "Felsefe, tarih,astronomi kitaplarının vakfı caiz değildir" diye fetva verir!
Bu hüküm üzerine Padişah 3. Ahmet, Ordu Kadısı Sun'ullah Efendi'ye gönderdiği Hattı-ı Hümayun'da şöyle demek zorunda kalır:
".... Üç cillte mestur olan kitaplarının, defterlerinde yazıldığı üzere her bir fenden olanı başkaca ve alelicmal defteri ve Mora Seferi avdetinden sonra aldığı kütüp henüz bu defterlere kayıt olunmağla anların bile defterleri mazbut ve hususu mezkür a'lemül ülema-ül mütebahhirin, bilfiil Şeyhül İslam ve müftü-el-enam olan Mevlana Ebil İshak İsmail Adam, Allah-ü Teala fazluhundan istifa olundukça kütübükasiresi olan Zeyd'in Felsefe ve Nücum ve Ekazib ile meşhun olan eş'ar ve tevarihe müteallik kitapları bile vakıfta bilel olamaz. Ol makule kütübün vakfı mütearif değüldür deyu fetvayı şerife verilmekle...
Kısacası Padişah diyor ki: Şeyhülislam'ın verdiği fetvaya göre Ali Paşa'nın kitapları arasında bulunan felsefe, tarih ve astronomi-matematik kitaplarını millete okutmak dinen caiz değildir!
Ve bu kitaplar halka sunulmuyor...
Avrupa'da bilginin, bilimin heyecanı sürerken, Farabi'nin, İbni Sina'nın, Uluğ Bey'in yüzlerce yıl önce okuyup faydalandığı kitapları, Osmanlı Şeyhülislamı Ebu İshak İsmail Efendi, 18. yüzyılın başında, "din adına caiz değildir" diye, gerçek dışı bir hüküm ile Türkler'den-Müslümanlar'dan esirgeyebiliyordu!
ToganKitabı okudu
·
6 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.