Vakia izmihlalin sebepleri bir değil, pek çoktur ki bunların birçoğu tarihin verdiği vaziyetten, Osmanlı toplumunun umûmî ahvâlinden ve idaredeki noksanlardan kaynaklanmaktadır. Lakin en mühim ve nihai sebeplerini iktidarda bulunan kabinenin kötü idare ve siyasetine vermek aşikâr ve tabîîdir. İttihad Fırkası "Eğer hükümet ve ordu mekanizması bizim elimizde olsaydı, ya hiç muharebe etmez ya da bu şekilde mağlup olmazdık. Zira dört senedir bu mekanizmayı biz idare ettiğimizden faydalarını ve noksanlarını biliyorduk." demek hakkına mâliktir. Bu dava, ihtimallerden olduğu için kimse tekzip edemez.
Bir kere daha tekrar edelim ki "Maksadımız, hâkim fırka hiçbir hata etmedi; her ne yaptıysa pek güzel yaptı." demek değildir. Lakin bir hakikattir ki ona bu hataları, muhalif firkanın muhalefet şekli yaptırdı. Bir fırka, idam ile iktidar arasında bırakıldığı takdirde yaşamayı tercih edeceği tabîîdir. Muhalefet, iktidar firkasına hakk-ı hayat vermiyordu. Muhalif firka, meşru dairesinin hâricine çıktığı için hiçbir şeye muvaffak olamadıktan başka birçok vatandaşın da rahat ve saadetinin yok olmasına sebep oldu. En sonunda da hususi bir ortaklık şeklinde iflas etti.
Sayfa 152Kitabı okudu
·
26 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.