İnsanı ürküten bu yapıyı Engels, Ludwig Feuerbach'm
bir sayfasmda hayran olunacak bir biçimde şöyle özetler:
"Hegel'de diyalektik, kendi kendini geliştiren Fikir’dir.
Mutlak Fikir, başlangıçtan beri »nerede olduğu bilinmeksizin- var olmakla kalmaz, aynı zamanda, bütün varlık dünyasının da yaşayan ruhunu meydana getirir. .Mutlak Fikir, Mantık'ta uzun uzadıya gözden geçirilen bütün hazırlık ev-
relerini (safhalarım) geçerek yine kendine ulaşmak için gelişir. Sonra, kendinden sıyrılarak doğaya dönüşür; orada, bilinçsizcesine, doğal zorunluğa bürünerek yeni bir gelişme
geçirir ve en sonunda, insanoğlunda yeniden kendi bilincine
kavuşur. Bu özbilinç, ilkel öğeden kalkarak Hegel felsefesinde Mutlak Fikir kendini tümüyle buluncaya değin, tarih içinde oluşur. Görülüyor ki, Hegel felsefesine göre, gerek doğada, gerekse tarihte diyalektik bir gelişme vardır. Hegel için,
diyalektik gelişme demek, aradaki bütün zikzaklı hareketlere ve geçici gerilemelere karşın, yukarıya doğru zorla yükselen ilerleme nedenlerinin zincirlenişi demektir; başlangıçtan beri süregelen ve nerede olduğu bilinmeyen ama düşünen
her insanın beyninde bağımsız olarak yaşayan Fikir'in kendi
kendine yaptığı kişisel hareketin yansısı (aksi) demektir."
Sayfa 33
·
19 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.