Gerçekdişilik Ya Da Kendine Yabancilaşma
GERÇEKDIŞILIK YA DA KENDİNE YABANCILAŞMA (DEPERSONALİZASYON VE DEREALİZASYON) PANİK ATAK BELİRTİLERİ 11
Ne demiştik, panik atak, yoğun ürkütücü ve şoke edici ve korkutucudur elbette ancak tehlikeli değildir. Daha önceleri yazdığım gibi, panik atak kadim yunancadaki Pan sözcüğünden, yani yoğun korku, yıkıcı, terörize edici kökeninden gelir.
Ancak tehlikeli değildir, yanlışlıkla çalan çalar saat, kedi geçince öten araba alarmı, pili bitince bağıran yangın alarmı gibi bir şeydir. Bir süre sonra geçer. Kitabım “Kim korkar panik ataktan!“ da sana önerdiğim kendi kendine tedavi proğramı ile bu problemle 8 adımda başa çıkabilirsin.
Panik atak belirtileri 13 adettir. DSM 5 tanımlamasına göre on birinci belirti “ Gerçekdışılık (“derealizasyon”, gerçekdışı olma duyumu) ya da kendine yabancılaşma (“depersonalizasyon”, kendinden kopma duyumu).” dur.
Daha önce 31 ocak 2017 tarihli 'depersonalizasyon ve derealizasyon' adlı yazımda panikataksite.wordpress.com/2017/01/31/depe... bu konuyu incelemiştim.
Bugün konu hakkında biraz daha fazla bilgi vereyim.
Öncelikle o DSM kriterlerine göre kendi başına tanımlanabilir bir tanı olanından ayırmalıyız. Benzerlikler gösterse de farklılıklar da mevcuttur. 31 ocak tarihli yazımı okuyun lütfen.
Yazımızın konusu olan gerçekdışılık ve kendine yabancılaşma belirtileri panik atak belirtileri arasında görülme sıklığı sıralamasında, orta sıralarda yer alır. Genellikle yoğun korku endişe eşlik eder. Bu korkular içinde, çıldırmaktan, kontrolünü kaybetmekten korkmak ilk sırada yer alır. Yine dikkat dağıklığı, zihin bulanıklığı, yoğun çaresizlik ve ümitsizlik gibi belirtiler yaşanır.
Gerçekdışılık ya da kendine yabancılaşma durumları panik bozukluğu tanısının bilişsel alt tipi içerisinde yer almaktadır. Bu alt tipin belirgeçleri arasında yüksek beklenti kaygısı ve solunum bozuklukları sayılabilir. Kendi sağlığı hakkında duyulan kaygı çok az ya da yok seviyesindedir. Başka bir yazıda bu alt türleri ayrıntılı olarak yazarım.
Başlangıç yaşı, cevresel sorunların yoğunluğu, kaçınma davranışları ve düşünme kalıpları bu durumu olumlu veya olumsuz olarak etkiler. Derealizasyon ve depersonalizayonu tetikleyen faktörler: yaşanan travmatik bir olay, uzun ve yoğun dönemli stres, kişilik yapısı, bazı uyuşturucu maddelerinin kullanımı, çok aşırı ve uzun süreli alkol kullanımı ve bazı hallerde yaşanan çarpmaya bağlı beyin travmaları sayılabilir. Yoğun kaygı ve depresyonun da bu durumu tetikler olduğunu biliyoruz. Görülme sıklığı kadın ve erkeklerde eşittir. Panik kaygısı bozukluğu, saplantı takıntı bozukluğu, panik atak, travma sonrası stres bozukluğu ve depresyona psikiyatrik belirti olarak eşlik edebilir veya bu bozukluklarda görülen bir durum olabilir.
Kitaptaki ve yazılarımdaki soluk alıp verme, kan basıncı ve kandaki oksijen karbonat seviyeleri ilgili bölümleri yeniden oku. Korkuya odaklanma ve beklenti kaygısının sonuçlarını irdele.
Ne yapmalı:
•Bu durum bir savunma mekanizmasıdır ve çoğu hallerde kısa ve geçicidir.
•Sizde bir hata kusur olduğunu kabullenmeyin. Delirmek veya kontrolünüzü kaybetmek üzere değilsiniz.
•Uykuna ve yemek öğünlerine dikkat et. Çok önemli.
•Sen strese sokan, alışkanlıklarından caydıran şeylerden kaçın.Stres ile başa çıkmak çok önemli, onunla baş etmeyi öğren. Hangi durumlarda stresin artıyor, heyecanına yenik düşüyorsun?
•Günlük fiziksel egzersizler edin.
•Özellikle alkol ve sigaradan uzak dur.
•Aşırı kahve ve çay tüketme.
•Gününü planla ve özellikle sana neşe veren, güç veren kişilerle, şeylerle meşgul olmaya çalış.
•Kaygı ile başa çıkmayı öğren.
•Yoğun korku seni, sonu belli bir karanlık tünele sokar. Odak değiştirme alıştırmalarını uygula. Tüm duygu ve dikkatini panik atak belirtilerine yoğunlaştırmak seni çok yorar.
•Kim ve ne olduğunu bilerek, kendini kabullenmeye çalış.
•Depersonalizasyon ve derealizasyon anında, odaklanma ve odak değiştirme alıştırması yaparak içine düştüğün olumsuz sarmalı kırmaya çalış.
•Güvence aramaktan ve kaçınma davranışları göstermekten vazgeç.
•Kendine güvenmeyi unutma.
kitapavrupa.com/kitap/kim-korka...
kitapyurdu.com/kitap/kim-korka...
Saygılarımla…
Hasan Durna
·
48 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.