Item: Körleşme
Rating: 9 puan verdi
Author: bhmflzf

bhmflzf

@memento_mori·

11 Şubat 2018 15:36

565 syf.

9/10 puan verdi

Spoiler içerir. Canetti 1905’te Osmanlı İmparatorluğunun özerk bölgesi olan Bulgar Krallığına bağlı Rusçuk’ta doğmuştur.Daha sonra Almanya,İngiltere,Avusturya,İsviçre’de yaşayan ırksız ve yurtsuz bir göçebedir deyim yerindeyse.Yahudi olduğundan dolayı Nazi zülmünden payını fazlasıyla almıştır.Bu süreç yüzünden farklı coğrafyalara gidiş geliş sayesinde çok dilli bir aydın oluşuna zemin hazırlamıştır. Yazar kitabımız “Körleşme”yi Balzac’ın “İnsanlık Komedyası”nı kendine örnek alıp 8 romanlık bir dizi şeklinde planlamış lakin maalesef ilk eser olan “Körleşme”den sonrasını getirememiştir.Yazar 26 yaşındayken yazmış lakin 2.Dünya Savaşı öncesi ve esnasındaki gergin havadan dolayı engellerle ve ilgisizlikle karşılaşmıştır eseri.2. Dünya Savaşının bitimi ve Canetti’nin uzun yıllar üzerinde çalıştığı antropolojik sosyolojik eseri “İktidar ve Kitle” eseriyle ismini duyurmuş.Bunun sayesinde de “Körleşme” kitabımız gereken dikkat ve ilgiyi üzerinde toplayabilmiştir. “Körleşme” kitabını farklı açılardan incelemek mümkündür.Çünkü kitabımız yazım biçimi olarak farklı mizaçtaki insanların eylemlerinin sebeplerini kendi ağızlarından şahit oluyoruz.Örneğin kitle ve birey çatışması, aydın ve cahil halk çatışması,faşizm ve aydın çatışması….eksenlerinde incelemek mümkündür. Yazarın tek roman olan eseri “Körleşme” ilk başta okuyucu tarafından neden 3 bölümden oluştuğu anlaşılamasada aslında 3 bölüm olmasının bir sebebi vardır.Burada yazar Hegel’in Diyalektik Yönteminden faydalanmıştır.Yani ilk bölüm “Dünyasız Bir Kafa” tez,ikinci bölüm “Kafasız Bir Dünya” antitez ve son bölüm “ Kafadaki Dünya”da sentezdir.Zaten olay örgüsüne bakılacak olunursa kitabın Hegel’in Diyalektik Yöntemini çok açık şekilde sergilediği görülecektir. ( Laf aramızdan çıkamıyor Şemsettin misali bunu çok az okuyucu maalesef farkedebiliyor.)Bölümlere biraz ayrıntılı bakacak olursak tez olan ilk bölüm olan “Dünyasız Bir Kafa” da Descartes’in düalizminin, antitez olan ikinci bölüm olan “Kafasız Bir Dünya” da Kant’ın metafizik idealizminin ve son bölüm olan “Kafadaki Dünya” da ise Berkeley’in dogmatik idealizminin eleştirilerine rastlayabilirsiniz.Canetti’nin kitabının ilk adı “ Kant Fangt Feuer” yani “Kant Ateşi Yakalıyor” olduğuna dikkat edilirse eserin başkahramanı Prof. Kien’in Kant olarak kaleme aldığınıda varsayabiliriz. Bölümlere ayrı ayrı bakacak olursak ilk bölüm de Prof. Kien’in fildişi kulelerden birine sığınan bir aydın profili karşımıza çıkıyor.Prof. Kien 25 bin kitabıyla yaşayan kendini bilime ve aydınlamaya adamış bir sinoloji profesörüdür.(“Aydın nedir?” sorusu için Lukacs,Gramsci ,Edward Said… okumaları ayrıca yapılabilinir.)Prof. Kien’in en büyük korkuları kitaplarının yanması, yanlış insanların eline geçmesi ve kendisinin körlük yaşayıp bir daha kitaplarla ilişki kuramamasıdır.Ayrıca burada dikkat edilmesi gereken körlük bir bireyin değil bir aydının yaşadığı körlük noktasında değerlendirilmeli.Unutmadan şunu da ilave etmem gerekirse kitabın yazıldığı dönem gözönüne alınırsa 1933 yılında “Alman ruhuna aykırı” olduğu düşünülen 25 bin dolayında kitap Nazi gençleri tarafından yakılmıştır.Tabii gereksiz diye nitelendirilen günlük işleri ifade eden kitaplar ve romanlar bunun dışında tutulmuştur. Yazar yer yer İskenderiye Kütüphanesine de atıfta bulunur.Aslında buradaki ironi Aydınlanma Çağıyla beraber mistik değerler yerine geçen dogmatikleşen bilim eleştirisidir.Buradaki bir diğer eleştiri ise bilme eylemiyle beraber insanın yalnızlaşma süreci ve gerçekleşen Narsizme yol açmasına atıfta bulunuluyor.Kitabımızdaki bir diğer karakter ise önceleri Prof.Kien’in hizmetçisi sonra da eşi noktasına gelen Therese’dır.Therese’i yazar faşizm,cahil halk,iktidar hırsı…şekillerinde tasvir ediyor kitap boyunca.Ayıca burada değinilmesi gereken bir diğer karakter de kapıcı olan Pfaff’tır.Pfaff ise burada iki taraf arasında sürekli gidip gelen halk,devletin aygıtları veya gücü…diye düşünebiliriz.Prof.Kien ve Therese arasında geçen çatışmada sizin tahmin ettiğiniz gibi cahile muhatap olmayacak bir aydın olan Prof. önceleri kitaplara sonraları ise sessizlikle beraber bir heykel olmaya karar verir lakin yetersiz kalır ve kapı dışarı edilir. İkinci bölüm de ise kendi evinden sürülen lakin evden çok kitaplarını kaybetmesine üzülen bir aydının normalde muhatap olmayacağı insanlarla olan ilişkileri kaleme alınmış.Kişiler arasında bir hırsız,bir cüce,bir hayat kadını…gibi farklı profillerde insanlarla karşılaşırız.Kibirli aydının fildişi kulesinden çıkıp yaşama karıştığında en cahil insanların bile elinde oyuncak olacak kadar çaresizliğine tanık oluyoruz.Unutmayalım ki Prof. Kien için tamamen bilime odaklanmış güncel bilgiden yoksun bir aydın profil çizilmiştir.Prof. güncel yaşam konusunda yeni doğmuş bir bebekten farksızdır.Kien yeni doğan bir bebek misali korunmaya ihtiyaç duyar lakin bölüme ismini veren “Kafasız Bir Dünya” ile karşı karşıyadır .Kafasını kaybeden bir aydının kaybedecek hiçbir şeyi kalmamıştır.”Kafasız Bir Dünya” kötülükle yoğrulmuş insanlar birbirlerine kötülük yapmak için bir yarış içerisindedir.Başlangıçta ifade ettiğim gibi Canetti tez olan ilk bölüme karşı ikinci bölüm yani antitezi sunmuştur bu bölümde lakin iki bölümde başlı başına bir çözümden uzaktır.Bunun için iki bölümün harmanlanması gerekir yani son bölüm olan sentez bölümü gereklidir. Son bölüm de karşımıza iki dünyada da hüküm süren Prof. Kien’in kardeşi çıkar.Kardeşi bir ruh doktoru olarak bilimin temsilcisi olmanın yanında sosyal hayatta da başarılı bir şahsiyet profili çizer.Bölümün isminden de anlaşılacağı üzere buradaki ideal durumdur daha doğrusu olması gereken noktadır.Bölümde doğa-kültür,birey-kitle …noktalarında çözümlemeler yapılmaya çalışılmış.Önceki incelemelerimde de çok fazla değindiğim kültürlenme sürecinin bireye bir pranga işlevi görmesidir.Hatta her bireyin aslında büyük hapishanelerde tutsak olduğunu varsayarsak aşırıya kaçmış olmayız. Kitapta birbirinden farklı mizaçlarda insanlar geçmektedir.Yazar kitabın her satırında olduğu gibi burda da bir raslantıyla seçilmiş karakterler değildir.Bu karakterlerle Georg Simmel’ın Toplumsal Etkileşim Formlarına ve Toplumsal Tiplere atıfta bulunmaktadır.Canetti bu kitabında “İnsanoğlunun hayatta kalma içgüdüsünün en aşağılık tezahürü, karşısındakini öldürmektir.”der.Peki başka çözüm yok mu diye sorarsak kendimize aslında çözümü çok basittir.Önce cevaplardan çok sorulara sığınmaktır.Sık sık tartışmalara şahit olmuşsunuzdur.Tartışmalar bir boks ringini anımsatır bana kimse soru sormaz sürekli cevaplar sıralanır.Oysaki Sokrates’in “…… nedir?” sorusu sorulsa başlangıçta iki tarafında savunduğu kavramların aynı olmadığı görülecektir.Tartışma için de bir sebep kalmaz ortada.Bir diğer çözüm ise eleştirmek yermek değil değerlendirmektir.Üzülerek söylüyorum ki biz hala eleştiriyi yermekle bir tutuyoruz oysaki eleştiri olumlu da olabilir.Son olarak bakış açılarımız sabit olmamalı hayata farklı pencerelerden bakmak bize farklı manzaralar izleme fırsatı yaratır. Epey uzun oldu lakin “Körleşme” den önce “Kitle ve İktidar” kitabını okursanız “Körleşme”deki saklı hazineleri bulmanız daha kolaylaşacağı inancındayım.Kitapla Kalın.

KörleşmeElias Canetti · Sel Yayıncılık · 20213,559 okunma

··

3 artı 1'leme

5,4bin görüntüleme

Gönül.

@BilgeSevgi ·

19 Kasım 2021 18:24

Kitabın ortasındayım. Doyurucu lakin zor bir okuma oluyor, incelemeniz imdadıma yetişmiş gibi oldu. Küçük bir araştırma yapmıştım ama yine de boşluklar olduğunu hissediyordum, özenli, bilgilendirici ve akıcı incelemeniz için kaleminize sağlık.

Kitle ve İktidar 'ı öncesinde okumadığım için hayıflandım biraz ama Körleşme'den sonra mutlaka okumak istiyorum.

Nesrin A.

@LaLiseuse ·

11 Şubat 2018 19:45

Ben bunun için size inceleme yapın demiştim :) Alt metindeki felsefe, Hegel'in diyalektik yönteminin uygulanışı,tez, antitez, sentez, karakterlerin temsil ettikleri vb. anlattıklarınız aydınlattı beni. Teşekkürler emeğiniz için.

bhmflzf

@memento_mori ·

11 Şubat 2018 19:56

Ben teşekkür ederim vesile olduğunuz için umarım birilerine faydası dokunur kelâmlarımın. :)

@Zerdali ·

28 Şubat 2018 01:11

Mehmet Bey, bazı noktalar sürprizbozan içerse de onlarsız da ifade ettikleriniz açık olmazdı. Çok güzel bir inceleme yazmışsınız. Daha ziyade kitabı okuyanlara hitap ediyor, böylece bazı taşlar daha yerine oturuyor. Benim için oldukça bilgilendirici ve faydalı bir inceleme oldu. Kaleminize sağlık.

bhmflzf

@memento_mori ·

28 Şubat 2018 01:35

Ben teşekkür ederim okuyup fikrinizi beyan etme nezaketinde bulunduğunuz için.:) İnceleme konusunda maalesef pek becerikli değilim onun için ne yazacağımı pek kestiremiyorum doğrusu.Ben daha çok salt düşünceyi seviyorum.Daha çok oralarda dolaşmayı düşünüyorum.:)

3 sonraki yanıtı göster

bi insan

@Philocivilis ·

27 Nisan 2019 17:32

Çok yönlü, bilgilendirici ve değerlendirme öğretici bir inceleme olmuş. Bölüm içindeki ve bölümler arası bağları göstermeniz çok faydalı. özellikle; çok -ve gereksiz denebilecek- kitapların olduğu yerde okuyucunun doğru/istediği seçimlerde bulunabilmesi için zamanımızda özellikle gerekli gördüğüm bir inceleme olmuş. dolayısıyla çok istifa edici.. Elinize, emeğinize sağlık... -dogmatikleşen bilim eleştirisi... -kültürlenme sürecinin bireye bir pranga işlevi görmesi (bireyin aslında büyük hapishanelerde tutsak olduğu)... ifadeleriniz ayrıca değerli bir bilinç göstergesi... tekrar tekrar, Emeğinize sağlık... :)

bhmflzf

@memento_mori ·

27 Nisan 2019 18:04

Rica ederim. Aklımızın elverdiği dilimizin döndüğü kadarıyla bir şeyler karalamıșız bir zamanlar. Teşekkür ederim yorumunuz ve düşünceleriniz için. :)

1 sonraki yanıtı göster

Tamara

@TAMARA0 ·

29 Kasım 2018 13:08

Çok karmaşık gelmişti birşeyler olduğunu biliyordum ama hani bazen birşeyi bilmekle ve onu görmemek oluyor ya öyleydi benim için. Gerçekten başka bir kitap okutunuz :) hep bu güzel incelemelerinizle buralarda kalma dileğiyle :)))

Elif

@mavisiirleryazansair ·

14 Aralık 2018 11:18

Okumakla anlamak arasındaki farkı bizatihi hissettim incelemenizde. Teşekkürler.

Kasım

@Aerbelo ·

05 Nisan 2018 00:24

Çok sağ ol Mehmet abi, şu an kitabı okuyorum ve delirmek üzereyim. İncelemen ilaç gibi geldi. Çok teşekkür ederim. Kitabı okuduktan sonra yoruma ekleme de yapabilirim mesaj da atabilirim. Sağ ol abi. Kitle ve İktidar kitabını daha sonra okusam olmaz mı? :) Şu an liste yoğun bu lanet kitabı bitirip kurtulmak istiyorum. Güzel bir karpuz, kapakta çıkmadı lakin çok sıcak...Ne yapsam, buzdolabına mı saklasam? :)

bhmflzf

@memento_mori ·

10 Nisan 2018 00:26

Geç cevap için kusuruma bakma 1 haftadır yoktum buralarda . Kitaba gelirsek ortalamanın üstünde seninde farkettiğin gibi lakin zorlaması daha iyi eşik atlatır cinsten kitap beynin heryerini çalıştırıyor. Bittikten sonra yorumunu bekliyorum:)

3 sonraki yanıtı göster

Semih Doğan

@muaddib ·

11 Şubat 2018 15:53

Oldukça doyurucu bir inceleme olmuş Hocam. Kitabın omurgasını gördüm resmen. Elinize sağlık.

bhmflzf

@memento_mori ·

11 Şubat 2018 16:22

Ben teşekkür ederim okuma nezaketinde bulunduğunuz ve güzel yorumunuz için Semih Bey.

AsiRuh

@Eagle1903 ·

11 Şubat 2018 21:57

Uzun incelemeleri sevmiyorum Ama incelemeniz çok güzel olmuş. Tebrik ederim Ben de okumayı teşvik etti en kısa sürede okumalıyım

bhmflzf

@memento_mori ·

11 Şubat 2018 22:02

Teşekkür ederim okuma zahmetinde bulunduğunuz için laf aramızda kalsın ben de pek sevmiyorum uzun incelmeleri ama kitap o kadar yoğundu ki yazmadığım daha birçok noktası kaldığına emin olabilirsiniz.:)

Tamara

@TAMARA0 ·

29 Kasım 2018 12:53

Okuduğum kitaptan bambaşka bir kitapla karşılaştırdınız. Gerçekten tek kelimeyle süper bir anlatış... birde analizinizi okudukça kitapta Gözde kaçırdığım bir çok şeyi görmeme neden oldunuz.bu güzel analiz için yürekten teşekkürler kaleminiz hiç kitapsız kalmasın sevgiyle kalın :)

bhmflzf

@memento_mori ·

29 Kasım 2018 13:02

Güzel yorumunuz için teşekkür ederim umarım hayatta yeni bir pencere aralayabilmisimdir sizin için kitaba dair. :)

2 İleri

15 öğeden 1 ile 10 arasındakiler gösteriliyor.

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

bhmflzf