20. yüzyılın 3 büyük romancısı kim olarak görülüyor otoritelerce, benim gibi bilmeyenlerdenseniz yazayım. Başyapıtı Niteliksiz Adam ile Musil, Ulysses ile James Joyce ve Kayıp Zamanın İzinde adlı dev eseriyle Marcel Proust.
Ahmaklık Üzerine Musil'in 1937'de Viyana'da yaptığı konferans metni. Ahmaklık ve ahmak olmak kavramlarına örneklerle ışık tutmaya çalıştığı, Niteliksiz Adam'a göndermeler yaparak savlar oluşturduğu, konuyu farklı açılardan ele alan bir deneme.
İlk olarak ahmaklığa dair konuşacak herkesin, kendisinin ahmak olmadığını, akıllı olduğunu varsayması gerektiğinden, bunu beyan etmenin de bir tür ahmaklık göstergesi olarak kabul edileceğinden dem vurarak, bu ikilemin altını çiziyor. Ve bazı durumlarda (efendi-köle, öğretmen-öğrenci ilişkisi gibi) ahmaklığın bile isteye akıllılığa tercih edilebileceği, böylece güç dengesinin korunacağı örnekler sunuyor. Yani ahmak sayılmanın akıllıca olduğu meseleler.
Ahmaklıkla kibir arasındaki ilişkiden, bolca kendinden söz etmenin ve kendini övmenin insanlar arasında bıraktığı o 'saf ahmak' imajından, 'ahmak' ve türevi lafları hakaret etmek için kullanan ve duygularını ifade etmede cümleleri yetersiz kalan insanların ahmaklıklarından, akıl ve duyguların içiçe geçmesinden mütevellit ahmaklığın akılsızlık gibi kullanılmasının yanlışlığından bahsediyor Musil.
Ve zaman zaman hepimizin ahmaklık ettiğini söyleyerek, ilerlemenin ancak bu şekilde olabileceğini bize şu öğütle ifade ediyor. "Elinden geldiğince iyi, mecbur kaldığın ölçüde kötü iş gör, bunu yaparken yaptığın işteki hata sınırlarının bilincinde ol!"
Kitaptaki tek ve görece büyük bir sorun, kadınların duygusallığının, uzun hikayeli ve ayrıntılı konuşmalarının, kendinden bahsetmelerinin bir kaç yerde ahmaklık olarak sunulması. Yani bu özellikler kadınlara atfedilerek eleştiriliyor. Ah Musil Bey sizde mi!
Keyifli okumalar.
