FES’in Peşinde Türkiye Tarihi ve “İkinci Vatanım” "Geceye yenilmeyen her insana, ödül olarak bir sabah, bir gündüz ve bir güneş vardır." Sezai Karakoç'un doyumsuz derin manalı bu sözünde; Jeremy Seal gecenin zorluğuna bir zaferle çıkar. Tuhaf ve yabancı bir kültürün ikliminde; yol, iz bilmez bir seyyah. Yüreğin aktığı yolda ödenen canlar, geri dönüşü olmayan yollar, bunun özeti İngiliz Seal'in kalemindeki mürekkebin döküldüğü izlerde bulacaksınız. Britanya'dan Anadolu'ya uzanan bir heyecanın ardındaki merakta gizlidir her şey. Her şey bir Osmanlı yadigârı Fes dediğimiz şapkaya gizlenmiş merakta Seal için. İngiliz seyyah Seal, 1990'larda Side'de başlayıp Marmara Bölgesi, Karadeniz, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz bölgelerini kapsayan iki ayrı rota ile otobüs, tiren, vapur, posta treni ve her türlü ulaşım araçlarıyla gerçekleştirdiği gezilerdir. 1990'lı yıllarının ulaşım şartlarını, karşılaştığı insanların fikirlerini, anlık olayları anlatmasının yanında yabancı uzak bir coğrafyanın vatandaşı olarak; Osmanlı tarihi, Cumhuriyet tarihi, kısacası uzak/yakın tarihimizi anlatıyordu. Tarihin gezintisi birinci bölümle başlar. On birinci yüzyılda Orta Asya'dan Anadolu'ya ilk göçler, 1453'te Konstantinopolis'in büyük fethi ile büyük olaylar. Türklerin Avrupa ile kurduğu ve devam ettiği münasebetler dantel dantel Seal'in kitabına işlediğini görürsünüz. Fes, kitabın ismi olmakla beraber; tepesi düz, genellikle kırmızı renkte olan, püsküllü, silindirik şekliyle bir başlıktır. İsmini başlıca üretim merkezi olan Fas'ın Fes şehri olduğunu kaynaklar nakleder. Fes, Sultan Mahmud'ün fermanı üzerine imparatorluğun resmi şapkası oldu 1840'lardan itibaren. Osmanlı İmparatorluğu olmak üzere birçok Müslüman ülkede kullanılagelmiştir. O dönemlerin Osmanlı giyiminin en göze çarpan en çok kullanılan giyimiydi. Fes demek Şark diyarı, İslam Medeniyeti, Osmanlı demekti. Fes günümüzde kullanılmasa da temsil ettiği bu görevini devam etmektedir. Lakin Seal, Türkiye'ye yaptığı gezilerinde her gittiği yerde Fes ile ilgili sorular sorar, insanların fikirlerini alıp izlenimlerde bulunur. Bu izlenimlerden: turist çekmek isteyen fes giyen bir genç normal hayatta fes giymek yasak olduğunu Türkiye'de büyük sorun yaşanacağını anlatır. (s.29) Ama buna inat Seal, Türkiye'nin dağlık, iç bölgelerinde Anadolu'da hala feslerine sadık kalanlar ola bileceğini umut ediyordu. Eğer fes yalnızca turistlere hitap edecek, anlamından arınmış bir hediyelik eşya olarak yaşamını sürdürüyor olsaydı, bana fesimi satan genç esnafın rahatsızlığı nedendi ki? (s.30) Akılları zorlayan çelişkiler, ardından gelen sorular Seal'i Osmanlı'nın son dönemlerini, Cumhuriyet'in ilk yıllarına müthiş bir araştırma isteğini uyandırmıştı bu yabancı seyyaha... Öyle ki bir kış vaktinde Seal fesini yanına alarak Anadolu'nun yollarına düşer. Yollar kuytu, aşılması zor ama "Anadolu Tarihi"ne çıkmak için zorlanılacaktır, lakin bir zamanlar baş tacı olan; şimdi bahsedilmekten korkuyla çekinen istenmeyen fesler şahittir. Feslerden izler bulundukça tarihin kalıntılarının içinde ezilmiş Anadolu insanı daha iyi anlaşılacaktır. Jeremy Seal, "FES" adlı kitabı Nisan 2016'da çevirmen, yayıncı ve gazeteci; İngiliz Edebiyatı alanında yüksek Lisans ve Master Derecesi alan Gül Greenslade Türkçeye kazandırdı. 2011 yılında kurulan, %100 okunan nitelikli kitaplar yayımlamayı hedefleyen Koton Kitap'ta dağıtımda bulundu. Kendisine has güzel bir gözlemle yazılmış bu seyahat kitabı, popüler tarih hakkında, sosyal-kültürel konuları, heyecanlı ve duygusal ayrıntılarla Anadolu topraklarından haberler getirir. Jeremy Seal'in bu gezilerle Türkiye hakkındaki derin araştırmalarla kendine birçok şey katmıştır. Geçen zamanla sık sık Türkiye'ye geziler yapmaya başlaması, onu başka ülkelerde Türkiye'yi temsil etme konumuna getirmiştir. Öyle ki Türkiye adına seminerler, tanıtımlar ve her türlü organizasyonlarda bulunmuştur. Dergilerde yazdığı yazılarıyla, çıkarttığı kitaplarıyla Türkiye merakı sevgiye dönüşmesi, saygınlık kazandırdığı kadar "Türkiye benim ikinci vatanım." onun deyimiyle ikinci bir vatanda kazandıracaktı. Fes, Jeremy Seal, Koton Kitap Yayınları, Çevirmen: Gül Greenslade, Nisan 2016 İstanbul Not: Bu yazı Ayraç Aylık Kitap Tahlili ve Eleştiri Dergisi 79. sayısında yayınlandı. Yunus Özdemir - 24.10.2016 * kitaphaber.com.tr/fesin-pesinde-t...

FesJeremy Seal · Koton Kitap Yayınevi · 201619 okunma

·

43 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.