Bu kitabını da okuduktan sonra anladım ki Türk romanının üstadesi Adalet Ağaoğlu’dur. Öyle sağlam bir kurgu, öyle güzel bir anlatım. Bir kere kitapta ustaca kullanılmış bir geriye dönüş tekniği var -ki bu teknikle yazmanın hiç de kolay olmadığını düşünüyorum- Okurken bir an için ''ne alaka ya, ben bunları niye okuyorum şimdi'' diyorsunuz ama ilerde öyle güzel ve öyle alakalı bir yerde çözüme kavuşuyor ki mesele, ister istemez bir ''heee...'' dedirtiyor size. Ölmeye Yatmak, Dar Zamanlar üçlemesinin ilk kitabı. Birbirinden çok farklı zamanları anlattığı için sırayı bozmanın bir sakıncası olmayacağını düşünerek seriye o an elimde olan ikinci kitapla, Bir Düğün Gecesi ile, başlamıştım. Bu kitabı bitirdikten sonra ise üçlemenin sırasına sadık kalmak gerektiği kanısındayım. Çünkü benim gibi seriye ikinci kitaptan dalacak olursanız bu kitabın ana karakteri olan Aysel’den nefret etme ihtimaliniz var. Kitap, çocukluk yılları cumhuriyetin ilk zamanlarına denk gelen birkaç çocuğun hayatları ekseninde gelişiyor. Başlarda anlatımı sıkabilir hatta kitabı yarım bırakmak istemenize bile sebep olabilir ancak biraz sabır gösterirseniz kendinizi yavaş yavaş ilerleyen olaylar zincirini merakla izlerken bulacaksınız. Ben ilk kısımları okurken bunun bir dönem romanı olduğunu ve günümüzde okunmasının pek bir yararı dokunmayacağını düşünmüştüm ancak kitabın ilerleyen bölümleri bu yargımı yerle bir etti. Ölmeye Yatmak, milletçe orta yolu bulmak konusunda ne kadar zayıf olduğumuzu çok iyi şekilde ortaya koyan bir roman. Ne yazık ki öyleyiz, uçlarda yaşamakta, en ufak bir meselede kolayca iki kutuba ayrılmakta üstümüze yok. Hepimizin ortak değeri olan Mustafa Kemal’in çağdaşlaşma yolundaki öğütlerini hayata geçirmek konusunda bile durum bu şekilde. Bir kısım bunların özünü anlamadan yüzeysel düşünerek bunları dikte etmeye çalışırken bir kısım eski akıldışı geleneklerde diretip Atatürk’e neredeyse düşman oluyor. İşte romanın ilk kısımları bu sorunu anlatıyor. Kitabın bölümleri arasına konulmuş gazete haberleri ve o dönemin tarihi olaylarının anlatıldığı bölümlerle cumhuriyetin ilk yılları, Atatürk’ün ölümünden sonraki olaylar, İkinci Dünya Savaşı yılları ve bu dönemde Türkiye’nin nasıl bir süreçten geçtiği, Varlık Vergisi, Soğuk Savaş yılları ve hatta 60 darbesi anlatılmış. Bu yönüyle yalnızca bir roman anlatımı olmanın ötesine geçilerek olayların geçtiği dönemin gerçekliği de aktarılmış. Adalet Ağaoğlu romanlarında sık karşılaştığımız bir durum. Kitabın kahramanları bir ilçe ilkokulunda Dündar öğretmenin öğrencileri olan ve daha sonra mezun olarak ülkenin farklı farklı yerlerine dağılıp her biri farklı bir kesimin düşüncesini benimseyen kişiler; Aysel, Aydın, Ali, Sevil, ... Öğrenciyken kimi köylü, esnaf, işçi çocuğu kimi de ilçenin forslu sınıfının çocuğu olan bu kahramanlar kitap boyunca yaşamın çeşitli evrelerinden geçip farklı yerlere geliyorlar. Arada bir yolları kesişiyor tabi, hatta bazen birinin haberini diğerinin mektubundan öğreniyoruz. Adalet Ağaoğlu’nun her kitabında mutlaka hayranı olacağım bir kadın karakterle karşılaşıyorum. Buradaki Aysel’di (Bir Düğün Gecesi’nde ise Tezel). Aysel, yetiştiği çevreye karşı durarak okuma savaşı vermiş bir kadın ve başlarda tek gayesi ülkesine faydalı olmak. Aysel kitap boyunca toplumsal yargıları, cinsiyet rollerini, birey olma kaygısını, ülkesine yararlı olma ülküsünü sorgular. Yazar, bu sorgulamayı, romanı kaleme alırken Aysel’e, onun bocalayan hallerini okurken de biz okurlara yaptırır. Aysel toplumun kalıplaşmış değer yargılarına bütünüyle aykırı hareket eden bir karakterdir. Kızların erkeklerle arkadaşlık etmesinin hoş görülmediği bir ortamda Ali ile dostluk kurar, ona mektup yazar. Kızların okutulmasını hoş karşılamayan bir çevreye sahip olmasına rağmen okumakta diretir hatta yurtdışına eğitim almaya bile gider. Hocayken öğrencisi ile birlikte olur. Ölmeye yatar. Ve bütün bu aykırı hallerini ayıplayan topluma karşı da kitabın sonunda sağlam bir cevabı vardır: Yeterince saygıdeğer değilsem değilim. Her şeyde haklı ve doğru olmak için her şeyin haklı ve doğru olması gerek. (#33542453)

Ölmeye YatmakAdalet Ağaoğlu · Everest Yayınları · 20194,216 okunma

··

2 artı 1'leme

·

1.705 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

•••MERVE•••