Ursula K. Le Guin ile tanışma kitabınız bu olmasın!
Kitaba yorum yazıp yazmamak konusunda tereddütte kaldım. Öncelikle, belirtmek istiyorum bu kısımdan sonrası tamamen şahsi fikrim ve anlatımım haşin bir hal alabilir.
Kitapla ilgili incelemeleri ve değerlendirmeleri okuduğumda, bazılarının kitabı ya da yazarı tanıtmak cihetinden çok "nasıl bir inceleme yaparsam beğeni alırım" güdüsüyle yazdıklarını fark ettim ve bu beni hayal kırıklığına uğrattı. Üstelik bu durum sadece sitemizdeki incelemelerde değil internet genelindeki incelemelerde de mevcut. Mesela kimse sormamış bu kitap bilim kurgu mu değil mi diye. Bilim kurgu olmamasına rağmen Ayrıntı yayınlarının bilim kurgu adı altında satmasında da bir sorun görülmemiş. Üstelik, bazıları kitabın bilim kurgu ve fantastik türde yazıldığını da ayrıca vurgulamak istemiş.
Bu kitap bilim kurgu mudur? Bu kitap fantastik midir? Yoksa kitap sadece, her kitabın olduğu kadar tuzu kararında bir "kurgu" mudur? Ve ayrıca bir yazarın yazdığı önceki kitapların iyi olması tüm kitaplarının iyi olduğu anlamına mı gelir?
Kitapta vahşi kızlar adlı öykünün akabinde, yazar tarafından yazılmış bir eleştiri yazısı, birkaç şiir ve kendisiyle yapılan bir söyleşi bulunuyor. Birazcık kast sistemi, birazcık kadınların duruma göre hem değerli hem değersiz olması, bolca yabanıllık, dolayısıyla bir adaletsizlik ve eşitsizlik, hafiften metafizik ögeler, metaforik kelime kullanımları ve işte! Vahşi kızlar öyküsü karşınızda.
Evet, birçok kitapta bunlar az ya da çok var zaten, ama bu hikaye bende nasıl bir etki bıraktı biliyor musunuz? Piyasadaki "çok satan kitap nasıl olunur"un tarifini veren kitaplar vardır ya, onların verdiği sığlığı ve kofluğu hissettim. Onlar, en basit insana kadar inebilmek için aşk, ihtiras, çok kötü ve çok iyi insanlar eklerken kitaplarına; Ursula hanım bir tık üst kesim olduğunu düşündüğü okurlara özgürlük, adalet, eşitlik, spiritüalizm gibi kavramlarla yürümüş. Bu hikayenin duygu yoksunluğunu, yapay duruşunu nasıl ifade edebilirim başka türlü bilemiyorum. Anlatım dili güzel, düşünce iyi, ama bu öyküyü iyi bir öykü kategorisine sokmuyor.
Yaşar Kemal'in eşitlik, adaletsizlik, kadınların mal gibi alınıp satılması, zulüm, çaresizlik duyguları çerçevesinde, evrenle ruhunun irtibatını kesmeden yazdığı Çukurova kokan ve içimize işleyen o hikayelerini okuduktan sonra tamamen aynı konuları işleyen bu yayvan hikayeye iyi demiyorum, diyemiyorum. Hatta bu hikayeye iyi denilmesini, Yaşar Kemal gibi yazarlara yapılmış bir haksızlık olarak görüyorum, hiddetim de buradan geliyor. Yazar, gerçekten savunduğu düşüncelere inanıyor mu? İnanıyorsa bu kofluk neden?
Son olarak yazarla ilgili okuduğum söyleşide ve yazdığı eleştiri yazısında çok yoğun bir kibir havası, bundan kaynaklı savunduğu fikirlerin aksine kendisi dışındakileri küçümseme ve aşağılama havası sezdim. Ayrıca, "yazmaya çalıştığı" şiirler de şiirin edebiyatın bambaşka bir dalı olduğunun, her yetenekli yazarın iyi bir şair olmadığının da kanıtı şeklinde.
Bu yazarla keşke bu şekilde tanışmasaydım. Karanlığın Sol Eli ve meşhur Mülksüzleri, ayrıca Yerdeniz serisi yemeğin sonuna ayırdığım tatlılar gibi duruyordu. Yine de, yazar hakkındaki son hükmümü vermeden önce, bir şans daha vereceğim.
Haşinliğim için özür diler, ilk defa Ursula K. Le Guin okuyacaklara başka bir kitabına bakmalarını tavsiye ederim.
