Friedrich Nietzsche
D. 15 Ekim 1844 Almanya
Ö.25 Ağustos 1900 Almanya
"Normal insan sadece maddi tatminkarlıklar peşinde koşar. Üstün insan eylemleri uğruna hayatını feda etmeye hazırdır. Üstün insan iyinin ve kötünün ötesinde durur.
"İnsan bir iptir ki hayvanla üstün insan arasına gerilmiştir. Uçurumun üstünde bir ip. Tehlikeli bir geçiş, tehlikeli bir yolculuk, tehlikeli bir geriye bakış, tehlikeli bir ürperiş ve duraksayış." (Nietzsche Böyle Buyurdu Zerdüşt, sf13)
"Çünkü insanlar eşit değildirler. Gerçek budur. Ve benim istediğim şeyi onlar istemezler." (Friedrich Nietzsche, Böyle Buyurdu Zerdüşt, Sf:121)
"Ey üstün insanlar, içten adamlar, açık kalpliler; güvensiz olun! Derinliklerinizi gizli tutun; çünkü bugün halk tabakasının günüdür." (Nietzsche, Böyle Buyurdu Zerdüşt, Sf:271)"
Nietzsche 15 Ekim’de, Lützen yakınlarındaki Röcken’de doğdu. Babası Karl Ludwig papaz annesi Fransizka ise papaz ailesinden gelmektedir.
Nietzsche henüz beş yaşındayken babasını kaybeder. Bir yıl sonra ise erkek kardeşinin ölümü üzerine, annesi ve kızkardeşiyle birlikte Naumbourg’daki büyük annesinin yanına taşınır.
İLK KOMPOZİSYONU 10 YAŞINDA YAZDI
1851 yılında Weber Enstitüsü’nde, eğitimine başlar. Annesinin ona piyano hediye etmesiyle ilk müzik derslerini alır. 10 yaşında ilk kompozisyon denemelerine başlar. Ortaöğrenimi sürecinde birkaç deneme çok sayıda şiir ve kompozisyon kaleme alır.
1864 yılında Bonn Üniversitesi’nde ilahiyat eğitimine başlar. Ancak bir yıl sonra kararını filoloji eğitimi yönünde değiştirir.
FELSEFEYE İLK SCHOPENHAUER İLE BAŞLADI
1866 yılında Schopenhauer okumalarına başlar bir yandan da Yunan filolojisi üzerine denemeler kaleme alır. Felsefeye olan ilgisinin giderek arttığı bir dönemde Richard Wagner’le tanışır.
1869 yılında henüz 24 yaşında ve doktorasını dahi tamamlamamışken Ritschl’nin kendisini tavsiyesi üzerine Basel Üniversitesi’nde klasik filoloji profesörü seçilir.
1870 yılında Fransa ve Almanya arasındaki savaşa hastabakıcı olarak katılır. Bu esnada yaralanır ve hastalanır. Bale’aya geri döndüğünde tragedyanın doğuşu’ nun ana temalarını yerli yerine oturtmaya çalışır.
1872’de Müziğin Ruhundan Tragedyanın doğuşu adlı eseri yayınlanır. Bu sırada derslerine devam etmektedir. Yunan felsefe ve tragedyası üzerine dersler verir.
İLK BAŞ AĞRILARI BAŞLADI
1873 yılında Zamana Aykırı Düşünceler’in birincisi yayınlanır. Aynı yıl Yunanlıların Trajik Çağında Felsefe’yi kaleme alır. Bu dönemde Nietzsche’nin şiddetli migren krizleri baş gösterir. Görme bozukluğu nedeniyle düşüncelerini yazdırmak zorunda kalır. Bu süreçte başağrıları mide ağrıları giderek artar ve iki yada üç haftada bir yatağa düşmesine sebep olur.
1874’de Zamana Aykırı Düşünceler’in ikincisi yayınlanır. 1876’da artan sağlık problemleri nedeniyle bazı derslerinden muaf tutulur. 1876 yılında Zamana Aykırı Düşünceler’in sonuncusu olan ‘Richard Wagner Bayreuth’ta’yı yayınlar. Sonbaharda Paul Ree ile İtalya’ya yolculuk yapar. Sorrente’de bulunan Wagner’lerle son kez burada görüşür.
F. NİETZSCHE'NİN ESERLERİ
1877’de Nietzsche İnsanca, Pek İnsanca’nın elyazmasını Köselitz’e yazdırmaya başlar. Bu dönemde Voltaire, Dİderot, Michelet,Ranke, ve Mark Twain okumaları gerçekleştirir.
1878 yılında Nietzsche sağlık problemleri nedeniyle derslere son vermeyi düşünür. Cenevre ve Nice seyehatlerini gerçekleştiri. Bu yıl aynı zamanda Wagner’le aralarındaki kopukluğun gerçekleştiği yıldır. 1879’da şiddetli baş ağrıları nedeniyle derslerine son verir.
1880’de sağlık durumu ciddileşir. ve her şeyi dostlarına yazdırmak zorunda kalır. Bu dönemde yalnızca Chopin’nin müziğine katlanabilmektedir.
1880 yılında Nietzsche Tan Kızıllığı’nı yazmaya başlar. Sağlık durumu nedeniyle dostlarına yazdırmaktadır. Bu yıl İtalya ve Naumbourg arasında gidip gelmektedir.
1881’Tan Kızıllığı yayımlanır. Cenevre’ye gider bu esnada Şen Bilgi’nin hazırlıkları gerçekleştirilir.
21 yaşında sorunları nedeniyle annesi ile beraber Roma’ya gitmek zorunda kalınca annesinin çok yakın arkadaşı olan dönemin ateşli devrimcilerinden Malwida von Meysenbug’un evinde kalmaya başladılar. Malwida, Paul Ree’nin ve Nietzsche’nin arkadaşı idi ve 1882 yılında Lou, Nietzsche ile arkadaşlık yapmaya başladı. Özellikle din konusunda yaptıkları sohbetlerden ve kafeslenemeyen ruhundan etkilenen Nietzsche tek taraflı bir aşk hikayesi yaşamaya başladı. O dönemde 37 yaşında olan tarihin en karamsar filozofu, insanoğlunun büyük acılara sürükleyen zevklerden uzak durması gerektiğini savunan öğretilerden kurtulmaya çalışıyor, geç de olsa hayatında ilk defa mutluluğu arıyordu. Belki de Nietzsche’nin kadın düşmanı olmasına neden olan en önemli etkenlerden birisi de buydu…
Nietzsche Ağladığında isimli kitapta şöyle bahseder:
“Hangi yıldızlardan düşüp birbirimizi bulduk biz. Bu kadar düz bir cümlenin bu kadar karmaşık olmasına neden olan kadın.”
☆Nietzsche’nin sevgilisi Lou Salome’ye gönderdiği bir mektuptan :
"Öyle bir hayat yaşıyorum ki ,
Cenneti de gördüm , cehennemi de
Öyle bir aşk yaşadım ki
Tutkuyu da gördüm ,pes etmeyi de.
Bazıları seyrederken hayati en önden,
Kendime bir sahne buldum oynadım.
Öyle bir rol vermişler ki ,
Okudum okudum anlamadım.
Kendi kendime konuştum bazen evimde,
Hem kızdım hem güldüm halime,
Sonra dedim ki "söz ver kendine"
Denizleri seviyorsan, dalgaları da seveceksin,
Sevilmek istiyorsan, önce sevmeyi bileceksin,
Uçmayı seviyorsan, düşmeyi de bileceksin.
Korkarak yaşıyorsan, yalnızca hayatı seyredersin.
Öyle bir hayat yaşadım ki ,
son yolculukları erken tanıdım
Öyle çok değerliymiş ki zaman,
Hep acele etmem bundan, anladım...
1883 Nietzsce için oldukça zor bir yıldır. Kızkardeşinin Yahudi düşmanı Bernhardt ile nişanlanması kızkardeşi ve annesiyle olan ilişkisini giderek daha gergin bir hale sokar. Aynı yıl Paul Rée ile de arası açılır. Artık ailesiyle kalmak istemez ve Nice’ye yerleşir. 1884 Böyle Buyurdu Zerdüşt ve Herkes İçin ve Hiç Kimse İçin Bir Kitap yayımlanır.
1885 Yılı kızkardeşinin evliliği ve yaşadığı derin çöküşler. Editörüyle yaşadığı sıkıntı ve onu mahkeme verişi.1886 yılında yeni bir editör tarafından İyinin ve Kötünün Ötesinde, Gelecek Felsefesine Giriş basılır. 1889’da durumu ağırlaşan Nietzsche’nin bakımı annesi tarafından üstlenilir. İyi olduğu nadir anlarda piyano çalmakta ve gezintiler yapmaktadır.
NİETZSCHE'NİN ÖLÜMÜ
1894 yılında kızkardeşi Nietzsche’nin tüm eserlerinin yayımına girişir ve onun sorumluluğunda Naumbourg’da Nietzsche Arşivi’nin temelleri atılır. 1897'de annesinin ölümünden üç yıl sonra 25 ağostos 1900’de Nietzsche geçirdiği inme sonucu hayatını kaybeder.
☆Nietzsche’nin Türkçeye tercüme edilmiş olan eserleri şunlardır:
+ Tragedya’nın Doğuşu (çev:İsmet Zeki Eyüpoğlu)
+ Ecce Homo (çev: Can Alkor),
+ Böyle Buyurdu Zerdüşt (çev: A.Turan Oflazoğlu),
+ Tan Kızıllığı (çev: Hüseyin Salihoğlu- Ümit Özdağ),
+ Nietzsche Wagner’e Karşı-Wagner Olayı (çev: M.Osman Toklu),
+ İyinin ve Kötünün Ötesinde (çev: Ahmet İnam),
+ Gezgin ile Gölgesi (çev: İsmet Zeki Eyüboğlu),
+ Gelecekteki Felsefe (çev: Emel Tan), Yönelim , Ankara, 1997
+ Ecco Homo (çev: Emel Tan),
+ Dionysos Dithrambosları (çev: Oruç Aruoba),
+ Deccal (çev: Hüseyin Kahraman), Yönelim, Ankara, 1992
+ Ahlakın Soykütüğü Üstüne (çev: Ahmet İnam),
+ Yunanlıların Trajik Çağında Felsefe (çev: Aydın Öz), 1996
+ Yunanlıların Trajik Çağında Felsefe (çev: Nusret Hızır),
+ Putların Alacakaranlığı (çev: Hüseyin Kaytan),
+ Tarih Üzerine (çev: Nejat Bozkurt),
··
72 görüntüleme
Üstad ne yaptın sen yaa 🙄🙄🙄
Bir sey yapmadım üstad eskiden çok eskiden paylaşmıştım bugün birisi beğenmiş iletilerime düştü ve tekrar paylaştım. Yoksa 4 binin üzerinde ileti de bulamazdım
2 sonraki yanıtı göster
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.