Akılcılık, deneysel ve yararcı olduğunu kanıtlayarak, algılanabilir dünya­yı ve insanın etkinliğini kendi alanı ilan ederek, içinde doğrulanması imkan­sız varsayımlardan başka bir şey görmediği metafiziği ıskartaya çıkarıyordu. 1787'de Kant, Saf Aklın Eleştirisı"nde "kendinde şeylerin" bilinmez olduğunu henüz açıklamıştı ve Laplace "Şeylerin temel nedenleri ve öz doğaları, bizim için ebediyen bilinmez olarak kalacaktır" diye yazacaktı. Böylelikle akılcılık olumlu bir felsefeye dönüşme eğilimindeydi ama genel zihniyetin oraya varabilmesi için daha fazla şey gerekiyordu.

Almanya'da, başlangıcı Goethe ve Schiller'in dehalan tara­fından süslenen Stum und Drang, itibarlı Fransız yazarlar tarafından zorla benimsetilen kuralları bozdu. Rousseau'nun etkisi, her yerde romantizm öncesi dönemin zihniyetini yaydı. Hem akılcılık hem de klasik sanat, hayal gücünü kurutmak, içebakışı yasaklamak, gizemin ve karanlığın çekiciliğini kabul etmemek, ayrıca insanı yararlılık ve hesap arayışı ile kısıtlamakla suç­landı. İngiliz bahçelerinin doğal görüntüsüne hayran olundu; dağ ve deniz keşfedildi; gündoğumu dört gözle beklendi ve yıldızlar hayal edildi. Melan­koli ve gözyaşları, umutsuzluk ve korku, yıkıntılar önünde derin düşüncele­re daima, tutku ve coşku, gündelik hayatın tek düzeliğini ve sıkıntıyı sarstı. Germen Avrupa, klasik Rönesans'a yabancı tüm geçmişte ilham aradı: Dante ve Shakespeare, Ortaçağ eserleri, Ossian, İncil, Persler, Hindular. Müzikte yeni enstrümanlar kullanılmaya başlanmıştı ve piyano da bunlardan biriydi. Almanya'da Glück, Mozart ve Haydn'ın dehalan senfoni, sanat ve opera arıcılığıyla romantik dışavurumu destekledi. Fransa bu etkileri hissetti: İngiliz ve Alman edebiyatları okundu ve Ducis, Shakespeare'i tercüme etti; Tressan Kontu'nun yazılan, troubadour türünün gelişini haber veriyordu. 1787'de Paul ve Virginie, Sernardin de Saint-Pierre'e ün kazandırdı. İdil ve ağıt herkesçe sevilir oldu. Fakat besteciler, her şeyden önce eğlendirme amacı ta­şıyan, kısa aryalı hafif tarzda operayı tercih ediyordu. Paris'te olduğu kadar Viyana'da da, İtalyanların belcanto'sundan zevk alınıyordu.

kimsemiz olur her şey insandan başka

Bir elif miktarı miktarı uzat boynunu

Ne düşünüyorsun benim hakkımda