İngiliz yazar, belgeselci, sanat eleştirmeni John Berger’in başyapıtı olarak değerlendirilen bu kitabında ; dünyaya gözümüzü açtığımız andan itibaren yaşadığımız modern dünyayı algılayışımızı, Avrupa resim sanatının tarihinden, soyluluk göstergesine, kadının gerek yağlı boya resimlerdeki yerinden, gerekse reklam dünyasındaki yerine kadar pek çok konu anlatılır. Arka planda görünmez bir güç olan iktidar erkinin her şeyi nasıl manüple ettiği bir anlamda kitabın ana fikridir. “Görme konuşmadan önce gelmiştir. Çocuk konuşmaya başlamadan önce bakıp tanımayı öğrenir” Kitap bu cümle ile başlar. Sonrasında görme yolculuğumuz başlar. Etrafımızdaki nesneleri ne kadar konuşarak anlatsak ta hafızamıza kazınan gördüklerimizdir, “Görebildiklerimizi yanımızda taşırız” der Berger. Görebildiklerimizle kaynaşır kendimizin de görüldüğünü anladığımız anda bir anlamda egomuz hareket geçer ve görülmek isteriz. Resim sanatının çıkış noktası da burada yatar görülmek istenmek. Bu dürtünün bugün selfi çekmek gibi bizi ne noktalara getirdiği ortadadır. Bir tarafta resim yaptırma isteği, diğer tarafta yaptırılan resmi gösterme isteği haz ve hazza ulaşma dürtüsü. Ancak her şeyin bir bedeli vardır. Resim yaptırmak ancak soylular sınıfınca olabilir. Resim sanatının iktidar erkine etkisi de bu süreç içerisinde şekillenir. Hazlar ve dürtülerin çeşitliliğine göre erk sahipleri resim sanatında cinselliği de kullanır. Nü resimler güç sahiplerinin mahremlerini süsler. John Berger tamda burada çıplaklı ile Nü resim arasındaki ayrımı da özellikle vurgular. Çıplaklı kişinin kendi doğal halidir kendine doğal görünmesidir der. Nü ise başkalarına çıplaklığı göstermektir der. Bu andan itibaren kadın metalaşmaya başlamıştır. Çünkü Dünya da iktidar erki erkeklerine elinde dir. Ve Yapılan Nü resimler erkeğe hizmet etmek yönünde ağırlıktadır. Pornografinin tarihsel oluşumu da dersek yanılmış olmayız. Yağlı boya resim sanatının gerek soyluluk gücünü göstermek için, gerek dini motiflerde ve gerekse Nü resimler olarak kullanılması 15. Yüzyıl ile 19. Yüzyıl arasında etkindir. 19. Yüzyıldan itibaren fotoğraf yavaş yavaş yağlı boya resimlerin yerini alır. Verilmek istenen mesajlar artık kameralar üzerinden aktarılır. Yağlı boya tabloların kıymeti şekil değiştirir. Özlenen hayatın imgesel araçları değildir artık. Tablolar artık ekonomik bir değer olmuşlar ve yine iktidar erkinin elinde bir servet ve statü aracı haline dönüşmüşlerdir. Fotoğraf ve kamera ise resmin yerini alarak ulaşılmak istenen cazibeli hayatın yeni imgesel araçları olmuşlardır. Resim sanatının fotoğrafa evrilmesi, doğal olarak sanayi ve bilimin evrilmesi ile de paralellik taşır. Freud’un insanın bilinçaltı çözümlerini yapmasından sonra; “insanın neye inandırılmak istenirse ona inandırılacağı” fikri siyasi ve ticari amaçlar için kullanılmaya başlanmıştır. Bu fikir artık propaganda ve reklamın görünmez sloganıdır. Resim sanatından gelen, özlenen yaşama, arzuya ulaşma isteği, görsellik ve sloganlaşmış sözlerle insanın bilinç altına kazınması çok daha kolay olmaya başlanmıştır. Cinsel hazlardan tutunda, kullandığımız ev, araba, eşya, tatil, temizlik, gıda vs.vs. neredeyse sonsuz sayıdaki ihtiyaçlar reklamlarla imge olarak bize sunulmakta ve o imgelerdeki ürünleri tüketme isteği yaratılmaktadır. O ürünler tüketildikçe statü sahibi olunacağı algısı ile tüm kitleler o yöne yönlendirilmekte, gerçekte ise o kitlelerin hiçbiri o imgedeki yaşantıya ulaşamamaktadır. Berger bize bu hayali dünyanın asla bitmeyeceğini ve insanlarında o hayali dünyaya gitmekten vazgeçmeyeceğini söyler. Reklamlarla oluşturulan hayal dünyası “gerçekliği” görmemize neredeyse perde olduğunu görsel yayınlarla anlatır. Eğer okur hayali dünyadan kurtulmak ve “gerçekliğe” ulaşmak istiyorsa; düşünmeye ve siyasi bir duruşa sahip olması gerektiğini de son söz olarak söyler. Tavsiye : Kitap, baştan sona yağlı boya resimler incelenerek ilerliyor. Kitabı okurken bilgisayar başında okumanız tavsiye edilir. Yorumlanan resimlerin fotoğrafları kitapta küçük olduğu için internetten incelemeniz anlama ve kavramanıza yardımcı olur. Kendinizi tazelemeniz için başucu kitabı.

Görme BiçimleriJohn Berger · Metis Yayıncılık · 20205,7bin okunma

·

19 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

idris yılmaz