Felsefî düşünce alanında cari açık sorunumuz3
Mustafa ÖZTÜRK
Öte yandan, insanın hayat macerası adeta birbiri ardınca sökün eden ağır imtihanlarla geçiyorsa, ister istemez teodise ve kötülük sorunuyla ilgili yakıcı sorular zihne üşüşüveriyor. İşte o zaman İmam Gazâlî’nin “leyse fi’l-imkân ebdau mimmâ kân” (İmkân dâhilindeki âlemler içerisinde bu âlemden daha iyisi yoktur) şeklindeki aşırı optimist (iyimser) görüşüne acı acı gülümsemek gerekiyor. Gazâlî’nin, “Âlemdeki her şey son derece güzeldir; bundan daha güzeli olamazdı” demekle aynı kapıya çıkan bu sözü, insan hayatındaki yakıcı ve yalın acıları aşağılamak gibi bir anlam içeriyor. Kısacası, teodise ve kötülük sorunu gibi çetrefil meseleler hâlen ikna edici cevaplar bekliyor. Benzer şekilde ilâhî adaleti merhametle, iyiliği mutlak kudretle bağdaştırmaya çalışmak da ciddi güçlükler içeriyor. Mu’tezile’nin “vücûb alellah” fikrini eleştirmek maksadıyla kurgulanan ihve-i selâse (üç kardeş) hikâyesinden örnek vermek gerekirse, bu hikâyeye göre üç kardeşten ilki mümin, ikincisi kâfir, üçüncüsü de çocuk olarak ölüyor. Mümin kardeş epeyce yaşıyor ve cennetle ödüllendiriliyor. Kâfir de yetişkinlik çağında ölüyor ama küfrü yüzünden cehennemlik oluyor. Çocuk ise azaptan kurtuluyor, fakat cennete giremiyor. Bu yüzden, “Ey Rabbim! Bana ömür verseydin de sana itaat ederek yaşayıp cennete girseydim” diyor. Allah ona, “Seni yaşatsaydım günah işleyip cehennemlik olacaktın. Bunu bildiğim için sana merhamet edip çocuk yaşta canını aldım” diye cevap veriyor. Bu cevap üzerine üçüncü kardeş cehennemden, “Rabbim! Peki, niçin benim canımı masum bir çocukken almadın da onca sene yaşattın?” diye serzenişte bulunuyor.
·
3 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.