Mevlânâ’nın Şems-i Tebrizî ile nasıl buluştuğunu anlatan ve o buluşmanın efsaneleşmiş yönlerini, iyi bilinmeyen, sebepleri anlaşılmayan taraflarını aydınlatmak gayreti gösteren çok sayıda eski ve yeni menâkıb yazarları bu hikâyeleri ancak romantik bir kılıkta uzun uzadıya nakletmeye özenmişlerdir. Makâlât kitabı, bu gizli kalmış konular üzerindeki perdeyi kaldırdığı gibi Mevlânâ’nın Şems’e nasıl tabi olduğuna da bir dereceye kadar ışık tutmakta ve açıklık getirmektedir.
