Mitin Mayası Gerçeklik
... Cervantes dünyaya Rönesans'ın zirvesinden bakar. Rönesans şeyleri biraz daha daraltmıştır. Bu antik duyarlığın tamamen üstesinden gelmek demektir. Galileo fiziğiyle evrende katı bir asayiş sağlar. Yeni bir rejim başlamıştır; her şey kalıplara daha çok mahkûmdur. Bu yeni düzende maceralar olanaksızdır. Leibniz basit olanağın geçerlikten tamamıyla yoksun olduğunu, birlikte olanaklı (kompossibel) olanın, yani doğa kanunlarıyla yakın bir bağ içinde olanın olanaklı olduğunu beyan etmekte çok gecikmeyecektir.* Böylece olanaklı mitte, mucizede çetin bir bağımsızlık ilan ederken, maceranın Cervantes'in gerçekliğine dahil olması gibi gerçekliğe dahil olur.
Rönesans'ın bir başka niteliği de psikolojik olanın elde ettiği üstünlüktür. Antik dünya yersiz yurtsuz, gizli kapaklı sırları olmayan saf bir cismaniyete benzer. Rönesans tüm o engin genişliğinde iç düyayı, me ipsum'u (kendim), bilinci, özneli keşfeder.
Kültürün saptığı bu yeni ve büyük dönemecin meyvesi Quijote'dir. Destan ile destanın maddi görüngüler dünyasına sınır olup ondan farklı olan mitsel bir dünyayı ayakta tutma arzusu Quijote ile birlikte sonsuza dek çöküşe geçer. Maceranın gerçekliğinin kurtulduğu doğrudur, ancak bu kurtuluş, içerisinde fevkalade keskin bir ironi içerir. Maceranın gerçekliği psikolojik olana, belki de organizmanın içerisindeki sıvıya indirgenmiştir; bir beynin buharı olduğu sürece gerçektir. Öyle ki maceranın gerçekliği zıddının, maddi olanın gerçekliğidir.
* Aristoteles ve Ortaçağ için içerisinde çelişki içermeyen şey olanaklıdır. Birlikte olanaklı olan bundan fazlasına ihtiyaç duyar. Aristoteles için kentauros olanaklı iken çağdaş biri için değildir, çünkü biyoloji, doğa bilimleri bunu kabul etmez.
Sayfa 84 - YKY
·
3 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.