Proust’u hayatımıza nasıl uyarlarız? Kayıp Zamanın İzinde nasıl okunmalı?
YouTube kitap kanalımda Marcel Proust'un hayatı, bütün kitapları ve kronolojik okuma sırası hakkında bilgi edinebilirsiniz: youtube.com/watch?v=n5e0iz7...
"Ama daha ayrıntılı, sevgili dostum, çok hızlı gitmeyin."
Proust hakkında tez yazmış olan 
Kereviz arkadaşım bu kitap ve genel olarak Proust okumaları hakkında daha içselleştirilmiş bir bilgiye sahiptir. Ben kitabı sadece Kayıp Zamanın İzinde serisine başlamadan mı yoksa bitirdikten sonra mı okumalı ya da kitabı edinemeyenler açısından çok kısa bilgilerle Proust'a ve Kayıp Zamanın İzinde'ye ön hazırlık olması açısından sunacağım.
Proust Yaşamınızı Nasıl Değiştirebilir kitabı kendi görüşümce Kayıp Zamanın İzinde serisine başlamadan önce okunması gereken bir kitaptır, eğer serinin yarısında olsanız dahi bir şey kaybetmiş değilsiniz. Zira Proust okumalarınızdan aldığınız payı ne kadar artırabilirseniz Proust'un sizin yaşamınıza etkidiği payı da o derece artırırsınız.
Misal olarak 
Swann'ların Tarafı romanında karşılaştığımız kuvvetli anne-çocuk ilişkisi çocuk Proust'un gerçekte anne Proust'a duyduğu şiddetli sevgiden kaynaklanmakta. Proust'un neden bu kadar uzun ve detay içeren cümleler yazdığını merak ediyor musunuz? Annesine yazdığı mektup ve yazılarda uyku düzeni ve günlük rutinleri hakkında çok yüzeysel yazılar yazmasının ardından annesinin çocuk Proust'tan daha çok detay istemesi sayesinde!
Babası Adrien Proust'un doktorluğundan gelen başarısını ve ezici otoritesini kıskanan Marcel Proust, kardeşiyle karşılaştırıldığında fiziksel ve ruhsal güç, yeteneklilik, sağlık konularında da çok terstir. Kayıp Zamanın İzinde serisi sırf bu ailevi sebeplerden ötürü bile bir başkaldırı, Marcel'ın kendi Marcel ihtiyaçlar hiyerarşisi piramidinde en tepede bulunma güdüsü olarak görülebilir.
Kayıp Zamanın İzinde serisi bir iyileştirme romanı olarak ve kendi gözlerimizle Proust'un dünyasına değil, Proust'un gözleriyle kendi dünyamıza bakmamızı gerektiren bir bakış açısıyla okunmalı. Yaşamdan keyif almaya başlamanın yollarını detaylarda ve izlenimlerde sunan Marcel Proust, aynı zamanda zamanı boşa harcamayı da bırakmamızı istiyor. Herkesin, okuduğu bir romanda kendini bulmak ve bir karakteri içselleştirmek istemesi gibi Kayıp Zamanın İzinde serisindeki karakterlerin hayatlarının da bizim kimliklerimizden, duygularımızdan ve izlenimlerimizden o kadar da farklı olmadıkları anlatılıyor.
Aşırı ama aşırı kibarlığıyla "Proustmak" gibi bir eylemi yaşadığı dönemde insanların ağzına pelesenk eden, serisinde bahsettiği kasaba olan Combray'den esinlenmesiyle Proust keklerinin satıldığı kasaba pastanesine turistleri akın ettiren, klişeleri kabul etmeyip kalıpların dışında yazmayı icat etmek isteyen, Woolf'un yazma isteğine kendi yetenekliliği sebebiyle sekte vuran, kitaplarında bahsettiği kontlar ve dükler minvalinde pek çok arkadaşı bulunan Marcel Proust'tan başkası değil. Fakat Proust'u ve edebiyatını esas şekillendiren hiçbirimizin kıymetini bilemediği fiziksel ve ruhsal acılardır. Ne annesi ne babası ne de arkadaşlarından herhangi bir tanesi bile Kayıp Zamanın İzinde gibi bir başyapıtın onun tarafından yazılacağını tahmin edemezdi. Halil Cibran'ın dediği "Şayet kış; "Bahar kalbimdedir benim." deseydi, kim inanırdı kışa?" cümlesindeki kış Marcel Proust'un çocukluğu, bahar ise kalemi eline aldıktan sonraki çağlarıdır.
Gerçek aşkı bulamama sendromundan ve yüzyüze kaldığı derin saplıktan dolayı kendini durmadan mastürbasyona veren, erkeklere duyduğu eşcinsel eğilimlerin de pek karşılık bulamamasıyla beraber anne Proust'un "Bey, bu Marcel'a bir kız bulalım artık" demesiyle baş gösteren anlaşılmamak, rahatsızlık ve acı çekme tohumları ileride kendine astım, beslenme sorunu, sindirim sıkıntıları, cilt duyarlılığı, fare fobisi, sürekli soğuk olması ve üşümesi, yükseklik farkından rahatsızlık duyması ve sesli öksürmesi gibi fiziksel tezahürlerde yer bulur. Bizdeki gibi görücü usulü Fransa'ya o zamanlar uğramış değil tabii. Anne, baba çaresiz. Bu Marcel'ın hali ne olacak diye sorup duruyor. İşte bu yüzden de Kayıp Zamanın İzinde karakterlerindeki sosyetik figürler de özellikle bu sosyetik dış görünüşlerinin altında büyük vasatlıklar ve noksanlıklar taşıyan dümdüz insanlar oluyor.
Proust artık bazı şeylerden rahatsız olmanızı istiyor, bazı gerçeklerden acı çekmenizi istiyor. Nasıl ki sürdüğünüz araba bozulmadıkça sizin o arabayla ilgilenmemeniz gibi hayatlarınızda da çeşitli sorunlar oluşmadığında kendinizle ilgilenmediğinizi yüzünüze vuruyor. Bir adam düşünün, delicesine astım ve çiçeğin her türlüsünden alerji kapan biri. Yahu ben sırf alerjik bronşiti geçirebilmek için 4 yıl aşı oldum. Fakat Proust böyle yapmıyor. Acılarının hepsine karşı dimdik duruyor, onlarla başa çıkıyor ve doğayla, insan doğasıyla, detaylarla ve izlenimlerle dost oluyor. Hatta üstüne insanın bitkilerle ilişkisini belki de en detaylı anlatan etnobotanik yazarı oluyor! Kendimi bu kitaptan sonra Proust'un yanında çok zavallı hissettim diyebilirim.
Unutmayalım ki, her şey sanat için potansiyel bir konudur. Tuttuğunuz bilgisayar faresinin hareketlerinden, kafamızı sağa çevirdiğimizde uçan martıların havadaki eğrisel uçuşlarına; binaların toprak tarafından sert bir şekilde tutulmasından, pitoresk bir manzaraya karşı hissettiklerimizin manzaranın içerisinde bulunduğumuzda artık o kadar hisli olmamasına kadar. Kayıp Zamanın İzinde serisi de etrafımızda devinen bütün hareketler ve canlılar bütününün aslında bir kitapta ne kadar da gerçek hayatlarımızla benzeşik olabileceğinden yola çıkılarak okunmalı. Proust'u hayatımıza sadece okuyup kenara atmak için değil, aynı zamanda izlenimlerimizi detaylandırıp hayatın zaman skalasını yavaşlatabilmek adına uyarlamalıyız.
··
1,660 views
Bu yorum görüntülenemiyor
Vayy resmen pusuda bekliyormuşsun Oğuz, kitabı hemen okuyup incelemişsin, eline sağlık:))
Söz konusu Proust olunca, ya onu çok sevip benimsiyorsun ya da sevmeyip tamamen kayıtsız kalıyorsun. Ortası yok:)) Özellikle son cümlenin altına imzamı atarım!!
Henüz okumasam da bana bu kitap, Proust u okuyup, okumakla kalmayıp onun hayatına kattığı değişimlerin etkisiyle daha iyi anlamlandırılabilecek gibi geliyor. Teşekkürler inceleme için.
Kitabı Kereviz söyledikten sonra okumayı çok istiyordum fakat internette sayfalarca aramama rağmen bulamamıştım. 
Serkan Mutlu imdadıma geçen gün yetişti, iyi ki de okumuşum dedim. Şu an daha bir hazırlıklı ve nelere dikkat edeceğimi bilerek okuyacağım diğer kitapları.
Aslında bu kitap hem seri başlangıcında hem de seri bitirilişinde olmak üzere iki kere okunabilir. İkisinde de bambaşka detaylar keşfedilebileceğinden eminim. Zira benim de atladığım pek çok detay var, belki 
Sergen inceleme yazarsa onda daha detaylı görebiliriz. O Proust dünyasının içine en çok girmeyi başaranlardan biri oldu. :) Teşekkür ederim değerli yorumun için.
1 next answer
Oğuz incelemen çok güzel olmuş. Ellerine sağlık demek pek hoşuma gitmez. Haddime değil ama ellerine sağlık. Ben hatırlamadığım bölümleri bana hatırlattığın için teşekkür ederim. Umarım sana övdüğüm kadar beğenmişsindir. Ben sana çok fazla şey kattığını düşünüyorum ve bunu görünce mutlu oldum :)
Teşekkür ederim Zeymetcim sen olmasan kitaptan haberim bile olmazdı. Serinin 2. kitabına başlamadan önce okumuş olmam beni çok şanslı hissettirdi, çünkü daha bir keyifle okuyacağımı hissediyorum. Bana övdüğün kadardan fazlasını beğendim, eksik olma...
İncelemeden anladım kadarıyla, kitabı seriye başlamadan önce okumuşsun Oğuz, serinin ortasında okunsa daha iyi olacaktır demişsin, yalnız seriyi bitirince okudum bende. Ama şunu farkettim ortasında okusaydım hem içindeki karakter ve olayları daha iyi anlardım, şimdi de aklımda bazı yerleri eksik sanki, yine de yardımcı kitapları okumak yazarları ve eserlerini daha iyi pekiştiriyor, incelemelere gözderiyorum, ikinci kez okudum emeğine sağlık. :)
Bu kitabı Swannların Tarafı’ndan hemen sonra okumuştum Büşra, bence öyle okuması çok iyi oluyor. Ama çok yakın bir zamanda tekrar okuyacağım, seriyi bitirdikten sonra okuması ayrı güzel olacak. :)
1 next answer
Harika bir inceleme olmuş. Elinize, yüreğinize sağlık. Videolarınızdan oldukça merak ettiğim bir seriydi. Yazınızdan sonra merakım daha da arttı. Daha iyi verim alabilmek için bu kitapla başlayacağım. Teşekkür ederim. :)
Teşekkür ederim yorumunuz için, videolarda çok daha fazla detaylı anlattım ama burada da küçük bir biyografi özetini yazmıştım, evet. Şimdiden keyifli okumalar:)
1 next answer
İnceleme için sağol. Kitap okuma listemde üçüncü kitaba başlamadan okurum. İlk kitabı okuduğumda Combray a gitmek istedim. O kadar canlı tasvirler var ki Fransaya kadar gidip görmemek nasıl olacak:)
Proust hakkında çok kitap yazılmış. Kayıp zamanın izinde psikanaliz, sanat, karakterler, bellek ve zaman gibi bir çok farklı gözden okunabilir bir seri. Tam anlamıyla hakim olmak benim için zor. :)
Serinin ortasında okunması belki de en verimlisi olabilir, çünkü Proust'un tarzını biraz bile olsun bilen biri daha iyi anlamlandırabilir bu kitabı da.
Combray çok sapa bir yerde kalıyor gibi görünüyor, Paris'e gittim ama inan ki Combray'e gidip de öyle bir zahmetin içine girmezdim. :))
Kimse tam anlamıyla hakim olamayacaktır bu seriye muhtemelen fakat herkes kendi çıkardığı yüzdesince belirli hakimiyet bölgeleri oluşturacaktır. Biz de incelemelerde bu hakimiyet bölgelerini insanlara sunuyoruz.
Değerli yorumun için teşekkür ederim...
Ben de böyle bir inceleme arıyordum:) Ellerinize sağlık. Uzun zamandır Kayıp Zamanın İzinde serisini okumayı çok istiyorum fakat sınava hazırlandığım için daha geniş bir zamanda okusam daha iyi anlarım diye düşünüyorum.Henüz karar veremedim yoğun bir süreçteyim ve seriye başlayınca da ara vermeden kısa bir sürede bitirmek istiyorum. Nasıl yapacağımı şaşırdım bu konuda önerilere açığım.
Teşekkür ederim. :) Eğer Kayıp Zamanın İzinde serisinden çekiniyorsanız Marcel Proust’un seriden bağımsız yazdığı ilk kitap olan Hazlar ve Günler’i okuyarak kendinizi onun tarzına alıştırabilirsiniz. Eğer seriden önce bir de spoilersız bir biyografi kitabı okumak isterseniz Monsieur Proust kitabı ile şansınızı deneyebilirsiniz. Bunlar sizi zaten seriye hazırlayacaktır...
Aslında seriden çekinmiyorum. Seriye başladığımda ders çalışmayı ertelemekten korkuyorum. Örneğin; günde bir saat seriyi okumaya ayırsam yeterli olur mu? gibi sorularım var. Önerdiğiniz kitaplara bakacağım dediğiniz gibi biyografisini okumak karar vermeye yardımcı olabilir.
Hmm, evet haklı bir soru bu. Çünkü normal ve akıcı bir kitapta 1 saatlik okuma hızım 40-45 sayfa olurken bu sayı Kayıp Zamanın İzinde okurken 20-25 sayfalara düşebiliyor. Çünkü tahmin ettiğiniz gibi kesinlikle akıcı bir kitap değil, yoğun bir konsantrasyon bekliyor sizden. Eğer karakterlerin takibini iyi yapıp kitapların arasını da çok uzun tutmazsanız bence başarıyla bitirebilirsiniz.
Çok teşekkür ederim, önerilerinizle güzel bir plan yapacağım :)
Mehmet Rifat tarafından yazılmış Yky'den çıkmış Marcel Proust Ya Da Bir Roman Yaratmak isimli kitabına önerenler var. Temmuzda Kayıp Zamanın İzinde serisinin 2.kitabına başlamayı planlıyorum. Öncesinde böyle bir Proust kitabı okumak iyi olacak ama ikisi arasında kararsız kaldım. Bahsettiğim kitapla ilgili bilginiz var mı?
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.