Çanakkale Muharebeleri’nde Türk Orduları’nın komutanlığını yapan Liman Van Sanders Paşa,Türk ordusunun savaşı hangi zor şartlar altında yürüttüğünü iyi bilen insanlardan birisi.Türk ordusunu modernleştirme çalışmaları için 1880’lerden itibaren Türkiye’ye gelen bir çok Alman subay olmuştur.Ancak bunlar içerisinde Liman Van Sanders Paşa ve Van Der Goltz Paşa Türk askeri ile gönül bağı kurabilen nadir subaylardandır.Türk subay ve erlerine tepeden bakan Alman meslektaşlarının aksine,bu insanlar Türkiye’den aldığı maaşı her bir kuruşuna kadar hak etmişlerdir.Çanakkale gibi büyük bir muharebenin kazanılmasında kuşkusuz ki 5. Ordu komutanı Liman Van Sanders’in savaşı planlaması ve kurmay zekası Türk tarafının işine yaramıştır.Ayrıca Aralık 1914’te yapılan Kafkas Cephesi harekatının ilk baharda yapılmasını dile getiren tek Alman subaydır.Olumsuz iklim koşullarının Türk ordusunun ilerlemesini durduracağını öngörmüştür ve bunu dile getirmiştir.Ancak Liman Paşa’ya, Berlin’deki müttefikimiz olan Alman çevrelerden uyarı gelmiştir.Susması istenmiştir.Sarıkamış Harekatı’nda cephede çeşitli kaynaklara göre 60000 ile 90000 arası şehit verdik.160000 askeri olan Doğu’daki Türk ordusu bu kayıplardan sonra bir daha bu burada eski gücünde bir ordu kuramadı.Doğu illeri,Rize ve Trabzon dahil işgale uğradı.1917’de Rusya’da Bolşevik İhtilali olunca yeni yönetim savaşa devam etmedi.Anlaşma imzalayarak savaştan çekilince kaybettiğimiz Doğu illerini Ermenilerle yaptığımız muharebeler sonrası geri aldık.(1920-1921)
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.