Anıları okuyoruz. Hayatın içinden süzülüp gelenleri. 1800'lerin sonları ile 1900'lerin başlarında horlanan, kovulan, öldürülen ve en iyi durumda 'azınlık' olan bir halkın savruluşunu okuyoruz. Batı Avrupalı Yahudilerin, Doğu Avrupalı Yahudilere karşı tavırlarını, kendi içlerinde yaşadıkları çekişmeleri ve dini-siyasi farklılıkları da anlamaya çalışıyoruz. Almanya, Fransa, İtalya, Amerika'ya göç eden Yahudilerin orada yaşadıkları sıkıntılardan da bahsediliyor. Bu sıkıntılar hem oranın yerleşik halkı veya devleti tarafından veya daha önce oraya gelen Yahudiler arasındaki uyumsuzluktan kaynaklanabiliyor. Doğulu Yahudiler en başta sadece yerleştikleri ülkelerde oranın vatandaşı olmayı umarlar. Sadece horlanmayan bir vatandaş olmak isterler. Yazar, yaşadığı dönem itibarıyla yaşananları, görülenleri, anlatılanları bize aktarmaya çalışmış. Bunu yaparken de bulunduğu toplumun diliyle konuşmuş. Yukarıdan bakmamış. Farklılıklardan, olacak veya olamayacaklardan bahsetmiş. Göç, göçmenlik, yurt, yurtsuzluk ve en uç nokta olan haymatlos kavramları eşliğinde Doğulu Yahudilerin yaşamlarına konuk oluyoruz. Joseph Roth, 'Yahudiler Yollarda' adlı kitabıyla göçmenlik duygusunu işliyor. Yaşadığı dönem itibarıyla tarihe tanıklık ediyor. Yayımlandığı dönem bu kitap ne kadar etkili oldu bilemeyiz. Ama şu an bile bazı şeylerin anlaşılması için önemli. 2.Dünya Savaşı öncesi Doğulu Yahudilerin topraklarından kopartılıp yollara düşmesi anlatılıyor. Ve siyonizm burada devreye giriyor. Bizler evlerimizde ya da işyerlerimizde sıcak ortamlarda çayımızı, kahvemizi yudumlayıp kitaplar okurken, şu anda dünyanın farklı köşelerinde, yerlerinden yurtlarından sürülen, hor görülen binlerce insan da var. En yakın ise Suriye'de yaşananlar. Suriye'den kaçan binlerce insan daha özgür daha sıcak daha insani bir yaşam için yollara döküldü. Bu mültecilik durumunda yolda kalanlar olduğu gibi aileler de dağıldı. Mültecilik başlı başına bir sorun ve bunun temel kaynağı da para ve emperyalizm. Daha fazla sömürme daha fazla kazanma daha fazla harcama ve bunun da olması için, kendisinde olmayan kaynakları sömürmek. Bu kitabı koltukta ya da yatarak okuyup anlayacaklarımızla, bunu dünyanın herhangi bir yerinde yaşayan mültecinin okuması arasında muazzam bir fark da ortaya çıkabilir. Ben ya da çoğunluk bizim anlamaya çalıştığımızla o yeni nesil mültecilerin anladıkları çok farklı olacak. Onlar o durumu zaten yaşıyorlar. Dünyanın daha yaşanabilir hale gelmesi için 'sözde' bir takım eylemler yerine bazen bir 'empati' bile bir olayı yumuşatabilir. Siyasi, dini, kültürel farklılıklar, çeşitlilik olması gerekirken bunları ayrımcılık, ötekileştirme, yok etme olarak kullandığımızda şu an yaşanan durumla karşı karşıya kalırız. Dün 'Yahudiler Yollarda' bugün farklı din ve milletler yollarda olmaya devam edecek. Ezcümle: Tarihi seven, okuyan kişilerin okumasında fayda olacağına inanıyorum. Tavsiye ederim.

Yahudiler YollardaJoseph Roth · Kırmızı Kedi · 201916 okunma

··

80 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

S. Ali