Bilinen en eski tarihle başlanıp günümüze kadar Oğuzların kapsamlı şekilde ele alındığı bir eser. Tarihte ilk defa Orta Asya'da Oğuz adının ortaya çıkması, Hun, Göktürk, Uygur, Gazneli, Karahanlı, Oğuz Yabgu Devletleri ve Kırgız, Kıpçak, Karluk, Çigil, Bulak, Yağma, Kimek gibi Türk toplulukları kısaca anlatılıyor. Oğuzların yurtları, yaşamları, ekonomik faaliyetleri, dini inanışları üzerinde duruluyor. Daha sonra Oğuz Yabgu Devleti'nde subaşı olarak görev yapan Kınık boyundan Dukak ve o öldükten sonra aynı görevi yürüten oğlu Selçuk Bey'in Yeni Kent'ten Cend'e göç etmesi, Oğuz boylarının Müslümanlığı kabul etmesi, Oğuz Yabgu Devleti'nin ortadan kalkmasıyla birlikte Tuğrul ve Çağrı Beyler öncülüğünde Selçuklu Devleti'nin kurulması ve tarihsel süreçte Oğuz Boylarının Maveraünnehir'den, Horasan'dan Anadolu'ya kadar gerçekleştirdiği göç ve akın hareketleri, önemli yerleşim merkezleri kapsamlı şekilde anlatılıyor. Kitabın birinci bölümünün sonunda Moğol istilalarının Türkistan, Halep, Şam ve Anadolu'daki Oğuz Boyları üzerindeki etkisi ele alınıyor. Kitabın ikinci Bölümünde 24 Oğuz Boyu ayrıntılı olarak anlatılıyor. Bu Oğuz Boyları şöyle sıralanıyor: ----BOZOKLAR---- -GÜNHANOĞULLARI- 1. KAYI 2. BAYAT 3. ALKAEVLİ 4. KARAEVLİ -AYHANOĞULLARI- 5. YAZIR 6. DÖĞER 7. DODURGA 8. ÇARIKLI (YAPARLI) -YILDIZHANOĞULLARI- 9. AVŞAR (AFŞAR) 10. KIZIK 11. BEYDİLİ (BEĞDİLİ) 12. KARGIN ----ÜÇOKLAR---- -GÖKHANOĞULLARI- 13. BAYINDIR 14. PEÇENEK (BEÇENEK) 15. ÇAVULDUR (ÇAVUNDUR) 16. ÇEPNİ -DAĞHANOĞULLARI- 17. SALUR (SALGUR) 18. EYMİR (EYMÜR) 19. ALAYUNTLU 20. YÜREĞİR (ÜREĞİR) -DENİZHANOĞULLARI- 21. İĞDİR 22. BÜĞDÜZ 23. YIVA 24. KINIK Oğuz Boylarının, aşiretlerinin ve oymaklarının genel özellikleri, yerleştiği bölgeler, şehirler, hatta Anadolu'daki köyler ayrıntılı şekilde açıklanıyor. Anadolu'da Oğuz boylarının adıyla kurulmuş birçok yerleşim yeri var. Örneğin Faruk Sümer'in araştırmalarına göre 16. yüzyılda Anadolu'da Oğuz boylarının adını alan, 94 tane "Kayı" ve 86 tane "Avşar" isimli yerleşim merkezi en fazla bulunanlardan ikisi. Bunların dışında Kınık, Kargın, Bayındır, Çepni, Bayat gibi boy isimleriyle kurulmuş yerleşim merkezleri mevcut. Anadolu'da orta ve batı bölgelerde yoğun olmak üzere Edirne'den Kars'a 24 Oğuz boyunun adıyla kurulmuş onlarca yer var. Bir de bu Oğuz boylarına bağlı onlarca Türkmen oymağı ve aşireti var ki Anadolu'da bu aşiret isimleriyle kurulmuş yüzlerce köy bulunuyor. Kitabın üçüncü ve son bölümünde Oğuzların milli destanı olan Dede Korkut Destanları'nın yazıldığı tarih, destanlardaki kahramanlar, yaşadıkları bölgeler anlatılıyor. Faruk Sümer bu destanlardan hareketle Oğuzların ekonomik yapısı, siyasi teşkilatı, ordusu, aile hayatı, kılık kıyafeti, eğlenceleri ve davranışlarına yönelik çıkarımlarda bulunuyor. Oğuz Kağan Destanı'nın İran'da İlhanlılar devrinde Gazan Han veya halefi zamanında, saray ve çevresinde görülen Türkçülük şuuruyla yazılmış olabileceğini ve bu destanın Oğuzlar hakkında doğru ve gerçek çıkarımlar yapılamayacak ölçüde masalsı olduğunu, hakiki bir destanın vasıflarını taşımadığını, tarihi kaynak olmak bakımından değersiz sayılacağını söylüyor. Bu yüzden destanları incelerken Dede Korkut Destanları üzerinde duruyor. Türk tarihine ilgi duyanların, yaşadığı coğrafyadaki insanların nereden, ne zaman geldiğini ve hangi Türkmen boyuna mensup olduğunu merak edenlerin beğenerek okuyacağını umuyorum. İyi okumalar...

OğuzlarFaruk Sümer · Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı · 199995 okunma

··

264 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Bünyamin Müftüoğlu