Item: Uzun Beyaz Bulut Gelibolu
Rating: 7 puan verdi
Author: Mustafa Oğuz Haydaroğlu

Mustafa Oğuz Haydaroğlu

@Haydaroglu·

19 Haziran 2019 21:36

323 syf.

· Kitabı okudu

7/10 puan verdi

Beğendi

Çanakkale Savaşının Farklı Bir Anlatımı

Buket Uzuner’in “Uzun Beyaz Bulut GELİBOLU” kitabı, bir tarihi roman. Ama çok farklı bir tarihi roman. Konusu ile kurgusu ile çok farklı… Yeni Zelanda’da Wellington’da bir klinikte psikolog olarak çalışan Victoria Taylor veya romandaki kısa adıyla Viki’nin, Büyük dedesi Alistair John Taylor’un izini bulmak için Gelibolu’ya gelmesi ve Beyaz Hala ile tanışıp büyük dedesinin hikâyesini öğrenmesi, romanın temel konusu . Yazar, Çanakkale Muharebelerini, anlatırken; söz konusu muharebeleri fon olarak kullanıp, bu fonu asıl konuya desteklemek amacıyla kullanmıştır. Dedesi Alistair John Taylor’un izini bulmak için Gelibolu’ya gelen Viki’nin Eceyaylası köyünün kahvesinde Çanakkale Gazisi Gazi Alican Çavuş Taylar’ın fotoğrafını görüp “bu benim dedem” deyince ortalık karuışır… Viki uğraları sonucu Alican Çavuş’un kızı Beyaz Hala ile tanışır… Buradan sonra romanın kurgusu değişir, Çanakkale Savaşına katılan gönüllü Teğmen Ali Osman ve Yeni Zelandalı Alistair John Taylor’un mektuplarıyla geriye dönüşler yapılarak bu kişilerin gözüyle, veya Türk’lerin ve Aznak’ların bakış açısıyla savaş anlatılır.. Alistair John Taylor’un bakış açısından hareketle özellikle Anzakların yaklaşımı ortaya konmaya çalışılırken, Teğmen Ali Osman’ın bakış açısıyla da savaşa gönüllü olarak katılan Türk aydınlarının durumu gözler önüne serilmeye çalışılır.. Buket Uzuner’in “Uzun Beyaz Bulut Gelibolu” romanında, günü ve geçmişi anlatır. Bu iki farklı zamanda, dört roman kahramanı dikkati çeker Bunlar, halde Beyaz Hala, Victoria Taylor, Çanakkale savaşları sırasında da Teğmen Ali Osman ve Yeni Zelandalı Er Alistair John Taylor’dur. Beyaz Hala, son derece zeki, kültürlü, okuyan, kendisini geliştirmiş, babasının etkisiyle yüz yıl öncesinin sözcükleriyle iyice katılaşmış, koyu bir İngilizce konuşan, bilge bir yapıya sahip olan, kimi özellikleriyle sıradan; kimi özellikleriyle de sıra dışı bir Anadolu kadını tipi çizerken; oldukça hassas ama bir o kadar da kararlı bir yapıya sahip olan Victoria Taylor, roman içinde birçok defa insancıl bir yaklaşımla; özellikle “savaş” olgusu ile ilgili olarak çeşitli görüşler ortaya koyarak evrensel bir bakış açısı geliştirmeye çalışır. Victoria Taylor’u, Uzuner’in savaş konusundaki düşüncelerini anlatmasına aracı olan çağdaş, evrensel kadın olarak tanılmayabiliriz.. Teğmen Ali Osman, Çanakkale Savaşına ülkesini emperyalistlerden korumak gönüllü olarak katılan Türk aydınını simgeler. Alistair John Taylor ise Yeni Zelanda’dan veya Avusturalya’dan kalkıp macera uğruna, savaşa dair hiçbir fikirleri olmadan, gönüllü olarak orduya yazılıp savaşa katılan Anzakk’ların bir temsilcisi olarak romanda yerini alır.. Geri dönüşler zaman zaman okuyanı sıksa da, kitabın ilgi çekici bir kurgusu var. Uzuner bu romanını , geleneksel tarih anlayışı ile değil yeni tarihselci bakış açısıyla kaleme almıştır. Tarihin kendi içerisinde kopukluklardan ve çelişkilerinden yararlanan yeni tarihselci anlayış, hem tarihi bilgilerin, hem kurgunun iç içe olduğu romanlarda tarihin nesnelliğini irdeler. Uzuner de böyle bir yöntem izlemiştir.. Uzuner romanında yer yer tarih felsefesi ve tarih sosyolojisi üzerine de uzun ve derin laflar ederek, romanı ders kitabına havasına soktuğu bölümlerde akıcılık kaybolmakta ve muhtemelen tarih felsefesi üzerine kafa yormayacak okuyucu sıkılmaktadır. Çanakkale Savaşı hakkındaki şu cümleler bana çok çarpıcı geldi; "Tarih canlı yayın olarak yazılmadığına göre belleğe dayalıdır. Ama belleğe dayalı olarak tarih yazılmaz. (…) Çanakkale Savaşları Türkler için bir zaferdir. İngilizler bunu kendi geri çekilişleri olarak yazarlar. Anzaklar için Gelibolu kendi ulusal kimliklerinin kazanıldığı bir olaydır. Almanlar bunun kendi zaferleri olduğunu çünkü Çanakkale Savaşları’nın komutanın bir Alman general olduğunu söyleyebilirler. Çanakkale Savaşı yirminci yüzyılın en önemli savaşlarından biridir. Rus Çarı’nın devrilmesi ve Sovyetler Birliği’nin kurulması, bu savaşı Türklerin kazanması sonunda gerçekleşmiş, başka deyişle dünya tarihi bambaşka bir yöne kaymıştır. İşte burada da aynı savaş, aynı savaşa katılanların tarihlerinde birkaç farklı versiyonla anlatılmaktadır." Okuduğum romanları ikiye ayırabilirim; Arada başka kitap okumadan bir defada bitirdiğim akıcı romanlar… Sıkıldığım için arada başka kitaplar okuyarak bitirdiğim, sıkıcı olarak nitelendirilecek romanlar. Gelibolu ikinci türden kitaplardan oldu. Mektuplar ortaya çıkana kadar olan bölümü bir nefeste okudum. Mektuplar okunmaya başlayınca sıkıldım… Ama kitabı bitirdiğimde memnundum.. Çanakkale savaşını alışılmışın dışında anlattığı için” ilginç” tanımlamasını hak eden bir roman..

Uzun Beyaz Bulut GeliboluBuket Uzuner · Everest Yayınları · 20219,1bin okunma

14 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Mustafa Oğuz Haydaroğlu