Deneme türünün en büyük yazarı Montaigne’dir. Yıllar önce bir tatil beldesinde seyyar bir kitapçıdan alıp okumuştum. O vakitler pek etkileyici bulmamıştım:) demek ki bazı kitapların okuma dönemi var. Bir solukta değil de başlıkları zamana yayarak ikinci kez okumak daha verimli oldu.
Montaigne güçlü gözlem yeteneği ile kendi iç dünyasına bakarak da insanlığı tanımaya çalışıyor. Ve o kadar derin gözlemler yapmış ki, yıllardır modası hiç geçmiyor, hiç eskimiyor. Yaşadığı dönemden bu yana kaç kral, kaç rejim, kaç devlet değişti fakat onun gözlemleri ve düşünceleri güncelliğinden hiçbir şey kaybetmiyor. Üstelik etkisi sadece bununla da sınırlı değil. Her denemesinde tarihte dünyaca ünlü şahsiyetlerden yaptığı alıntılarla bizi daha da eskilere götürüp binlerce yıllık birikime ulaştırıyor.
Shakespeare’den Virginia Woolf’a kadar bir çok önemli şahsiyeti etkileyen ve herkesin kitaplığında bulunması gereken bir eser.