Yusuf Akçura'nın 15 Mart 1904'te yazdığı ve Türk adlı gazetede yayımlanan bu eser, Osmanlı Devleti'nin dağılma sürecine girmesiyle birlikte, bu çöküşün önlenmesi için ortaya çıkan akımların değerlendirmesini yapıyor. İsminden de anlaşılacağı üzere Türkçülük, İslamcılık ve Osmanlıcılık gibi üç temel akım tetkik ediliyor. Şimdi bu üç akımı kısaca tanımlayalım: Osmanlıcılık: Devletin siyasî birliğini sürdürebilmek düşüncesiyle oluşmuştur. Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayan vatandaşları ırk, din ve dil ayrımı yapmadan eşit kabul eden düşünce anlayışına Osmanlıcılık denir. Bu anlayışa göre devletin bütünlüğünü korumak için dil, ırk ve din farkı gözetilmemeli, herkes aynı hak ve yetkilere sahip olmalıdır. İslamcılık: Amacı, farklı ırklardan Müslümanları birleştirip kalkındırmak, Hristiyan dünyasının karşısında bir denge unsuru hâline getirmektir. Aynı zamanda Balkanlardaki Müslüman unsurların devletten kopmasını önlemek amacına dayanır. Yani bu akıma bağlı edebiyatçılar, genellikle Osmanlı Devleti içindeki Türk olmayan Müslüman halklarla kaynaşma, birlikte hareket etme düşüncesini ileri sürmüşlerdir. Bu akım, II. Abdülhamit tarafından da desteklenmiş, 1908'den sonra daha da gelişmiştir. Türkçülük:Bu düşünce akımına göre devlet; ancak dili, dini, soyu ve ülküsü bir olan topluma dayanarak ayakta durabilir. Gelelim şimdi Yusuf Akçura'nın görüşlerine: Yusuf Akçura Osmanlıcılık için şu ifadeyi kullanıyor: ''Osmanlı milliyeti oluşturma fikri Fransa İmparatorluğu ile beraber ve onun gibi tekrar dirilmemek üzere, öldüğüne hükmolunsa, hata edilmemiş olur.'' Yani milliyetçilik akımının etkisiyle bu düşüncenin(Osmanlıcılık) tatbikinin mümkün olmadığını kesin olarak ifade ediyor. İslamcılık akımının tatbiki konusunda ise, uygulamanın önündeki engelleri maddeler halinde sıralıyor: 1) Bu birleşmeyi Müslümanlar ve bilhassa Osmanlı Türkleri istemiyordu, zira altı yüz yıllık hakimiyetleri hukuken bitecek ve mahkum gördükleri reaya ile eşit seviyeye geleceklerdi. 2)İslam bu birleşmeyi istemiyordu, zira bu din müslüm ve gayrimüslimin tamamen eşitliğini asla kabul etmiyordu. 3)Gayrimüslimler istemiyordu, zira hepsinin şaşaalandırılan mazileri, istiklalleri, hükümetleri vardı. MÜslimler ve bilhassa Türkler o istiklali bitirimiş, o hükümetleri yıkmıştı. 4) Avrupa efkar-ı umumiyyesinin bir kısmı istemiyordu. Avrupa'da hala İslam-Hristiyan çekişmesi, Haçlı an'aneleri devam ediyordu. Yusuf Akçura'ya göre: Bu siyasetin uygulanması halinde Osmanlı tebaası arasında dini nifak ve düşmanlık artacak, böylece gayrimüslüm tebaanın ekserisinin meskun olduğu yerler kaybedilecekti. Türkler arasına müslim ve gayrimüslim farkı girecek ve cinsiyetten kaynaklanan kardaşlık, dini ihtilaf ile bozulacaktı. Ve son olarak İttihad-ı Etrak (Türk Birliği) düşüncesi: Bu fikir ile Türkler hem dini hem ırki bağlarla pek sıkı birleşecek ve Türk olmadığı halde bir dereceye kadar Türkleşmiş olan unsurlar Türkçülüğü daha da benimseyecekti. Buna mukabil, müslüman olup Türk olmayanlar ya da Türkleşmek istemeyenler Osmanlı idaresine isyan edip, devletin gücünü zayıflatacaktı. Türk birleşmesi konusunda bir başka engel, Türklerin çoğunluğunun maziyi, milli kimliği ve an'aneyi unutmuş olması. Türklerin ekserisi Müslüman olduğu için, İslam Türkçülüğün teşekkülünde mühim bir unsur olabilirdi. Yusuf Akçura Beğ'in fikirlerini hülasa etmek gerekirse: Osmanlı milliyeti oluşturma fikrinin uygulanması mümkün değildir. İslam ya da Türk birliği ise eşit denebilecek menfaatler ve mahzurlar içermektedir. Uygulanması ise kolaylık ve güçlük bakımından aynı derecededir. Velhasıl Yusuf Akçura Beğ, Osmanlı'nın kurtuluşunun Türkçülük ya da İslamcılık ile mümkün olacağını, bunların hangisinin tatbik edilmesi gerektiğini ise kesin olarak belirtmiyor. Fakat tarihe baktığımızda, Devlet-I Aliyye'nin çöküşü sırasında yaşadığı olaylar, İslamcılık politikasının da aslında mümkün olmadığını gösteriyor. Günümüzde yaşadığımız devletin bir nevi Türkçülük fikri ile kurulduğunu düşünürsek, kazanan yine Türkçülük olmuştur. İttihad-ı Etrak olmasa bile bu milletin kurtuluşunu Türkçülük sağlamıştır ve elimizdeki bu devletin de kaybedilmemesi için yine Türkçülüğe sıkı sıkı sarılmalıyız...

Üç Tarzı SiyasetYusuf Akçura · Ötüken Neşriyat · 20182,271 okunma

··

415 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Yusuf Can