Sizi bilmem ama benim için bazı çevirmenlerin yazarın ve kitabın çok önüne geçtiği durumlar vardır. "Patlama Kayıtları" isimli kitaptan çevirmeni Erdem Kurtuldu sayesinde haberim oldu. Çince aslından çevrileriyle (özellikle Mo Yan çevirileri) son yıllarda benim en sevdiğim çevirmenlerin başında geliyor. Bu kitabı da sırf o çevirdi diye aldım ve okudum. Çevirmen bu çevirisiyle başlı başına bir otorite olduğunu ispat etmiş oluyor. Çeviri konusunda hiçbir tereddüttüm yoktu zaten ancak kitabın da en az çevirisi kadar güzel olabileceği benim için tam bir sürpriz oldu. Şunu rahatlıkla söyleyebilirim ki bu kitabı bu yıl en çok keyif alarak okuduğum kitaplar arasında rahatlıkla gösterebilirim. Yazarın dilimize çevrilmiş ikinci kitabı bu. Diğer kitabı artık ikinci el tezgâhların tozlu raflarında yerini almış bulunuyor. Kitabın önsözünde yazar kurgusal bir yazarın (yani kendisinin) konuya dair kısa bir açıklamasını sunarak başlıyor. Yazar böyle bir romanı o topraklarda büyümüş biri olarak kendisine rüyasında göremeyeceği kadar para teklif edildiği için yazmaya razı olur. Kendisine bu görev Vali Kong Mingliang tarafından verilir. Böylelikle yazarımız patlama köyünün geçirdiği sosyolojik ve ekonomik evrimin her ayrıntısını yazmaya başlar. Zaten adından da anlaşıldığı üzere kitap tarihi bir belge olarak da nitelendirilebilir. Patlama isimli küçük bir köyün insanlık tarihinde hiçbir emsali olmayan bir hızla nasıl milyonlarca/milyarlarca/trilyonlarca nüfusu olan bir megapolise dönüşümünün nefes kesen hikâyesi. Aslında burada bir mecaz-ı mürsel var. Yazar burada küçük bir köy olarak kastettiği yer son yıllarda sosyal, askeri, sanayi ve ekonomi alanında büyüyen Çin'in ta kendisidir. Gelişim güzeldir ve istenen bir durumdur her zaman, peki ne pahasına sorusunu da sormamız gerekiyor. Yazar Çin'in bu derece hızlı büyümesinin altında hangi fedakârlıkların yapıldığını, nelerden taviz verildiğini kendine has mito-realizm adını verdiği bir teknikle anlatmaya çalışıyor. İlk başlarda büyülü gerçekçilik gibi görünse de Marquez ya da Asturias'ın tarzından çok farklı olduğunu görüyoruz. En azından onlar kadar zorlayıcı, kimi yerde anlaşılmaz değil, aksine kitap baştan sona kadar su gibi akıyor. Mito-realizm denen şey gerçek ile saçmalığın arasında gidip gelen bir anlatım tekniği. Olayların ne kadarının gerçek ne kadarının saçma olduğunu kestirmek çok zor. Ancak bu teknik, anlatının hiçbir değerini düşürmüyor, bilakis okuma sürecini daha eğlenceli hale getiriyor. Abartıların ve fantastik öğelerin çok ön planda olduğu bu teknikte, tükürük yağmurunda boğulan insanlardan, bir haftada yapılan dünyanın en büyük havaalanına; konuşan bitki ve hayvanlardan, yanlış yumurta çıkaran kuşlara kadar absürt olaylar sizleri bekliyor. Şunu kesinlikle söyleyebilirim ki daha önce hiç okumadığınız, görmediğiniz, duymadığınız mükemmel bir anlatım tekniği söz konusu. Kitapta Kong, Zhu ve Cheng aileleri ve onları soyundan gelenlerin Mao sonrası bir zamanda Patlama köyündeki hayatları anlatılıyor. Kitaptaki olaylar çalışma kampından salınan Kong Dongde isimli bir ihtiyarın 4 oğluna kehanet niteliğinde verdiği bir tavsiyeyle başlıyor. İhtiyar adam oğullarının farklı istikamette gitmelerini ve önlerine çıkan ilk şeyin kendi kaderini tayin edeceğini söyler. Oğullarından Mingliang önüne çıkan fırsatları çok iyi görür ve saman çatılı Patlama köyünü önce kiremitli evlere sonra da yedi kat göğe yükselen gökdelenlerin doldurduğu bir megapole dönüştürür. Peki bu başarının altında yatan sır nedir? Bu kadar hızlı bir gelişim için ödenmesi gereken bir bedel var mıdır? İşte asıl sorun da bu. Yazar kitap boyunca aslında bu sorulara cevap arıyor. Patlama köyünün astronomik gelişimi hırsızlık, fuhuş ve rüşvet üzerine dayandırılıyor. Bu üçü temel özellik kitap boyunca geçerliliğini koruyor. Sürekli tekrar edilen gelişim ve ilerleme vurgusu ardında muazzam bir kirlilik, parçalanmış aileler, toplumun her kesiminde bir yozlaşma, yitirilmiş değerler ve gelenekler bırakıyor. Namus, iffet, ailevi değerler gelişim adına kapitalist Çin'de bir yakıt görevi görüyor. Yazar tüm bunları büyük bir cesaretle açıklıyor. "Patlama Kayıtları" özetle modern Çin hakkında büyük bir eleştiri kitabı olarak karşımıza çıkıyor. Okursanız pişman olmazsınız.

Patlama KayıtlarıYan Lianke · Can Yayınları · 201977 okunma

··

382 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

N