Michel Foucault - Hapishanenin Doğuşu... İmge Yayınlarından çıkıyor. 445 sayfa. Son dönemin üstüne en çok yazılan, çizilen filozoflarından Focault'nun, çevirmen Mehmet Ali Kılıçbay'ın tabiriyle "Türkçeye sığdırmaya çalıştığı" Hapishanenin Doğuşu, aslında bir iktidar ve iktidar bilgisi üzerine ileride yapılacak araştırmalara tarihsel bir alt yapı hazırlayacak başucu kitaplarından. XVIII. Yüzyıl öncesi kralın / imparatorun kişiliğinde vücut bulan otorite ve halka açık bir şekilde gerçekleştirilen işkencesi bol infazlar, bugün neden hapis cezasına; hapishane sistemine dönüştü? Kitabın cevap aradığı soru kabaca bu. Burada "Panopticon" kavramı devreye giriyor. Panopticon, merkezde bir kulenin olduğu, çevresine yerleştirilen koğuşların gözlendiği, ama gözlenen kişinin gözleyenleri asla göremediği, ne zaman gözlendiğini bilmemesine rağmen, rastgele yapılan gözetlenmeden sürekli çekindiği bir modern gözetleme tekniği... Panopticon bir iktidar modeli. Bugün de bizi gözleyen birileri var. Biz onları göremiyoruz. Her an tutuklanabilir, hapse atılabilir veya ceza görebiliriz. Değişim burada başlıyor. Modern iktidar, XVIII. Yüzyıl öncesinin halkın gözü önünde yapılan işkence yöntemleri ağır basan cezaları, hapiscezasına çevirerek hümanist bir dokunuş sergilemiş gibi görünürken, aslında halklar üzerinde kurduğu baskıyı derinleştiriyor, göze görünmez kılıyor. Tebayı bir korku ikliminin içine sürüklüyor. Sürekli gözlüyor, yasa koyuyor, uymayanları hapse atıyor; ama burjuvaziye yasaları eğip bükme hakkı veriyor. Büyük hırsızlıklara, cinayetlere kör bakarken, basit bir grevi, sıradan bir hırsızlığı veya ekmek çalmayı, toplumun gözüne soka soka cezalandırıyor. Böylece modern iktidar, çocuğu okulla, hastayı hastaneyle, deliyi tımarhaneyle, askeri orduyla, suçluyu hapishaneyle kuşatıyor. Sayısal hale getiriyor. Ölçüyor. Okurken kendi ülkendeki iktidar ilişkilerini düşünüyor insan. Foucault'a göre günümüz iktidarları belirsizleşerek, şatafattan, gösterişten kaçarak, daha yoğun bir gözlem ağıyla halkları baskı altına alıyor. Bizdeyse bir sultan/kral benzeri bir, tek vücutta kristalleşmiş bir iktidar kültü var. Anlatmakla biter mi? Modern iktidar büyük gözaltıdır.

Hapishanenin DoğuşuMichel Foucault · İmge Kitabevi Yayınları · 20131,134 okunma

·

155 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Özgür Çırak