Yusuf Atılgan'ın öykülerine dair ilk kitap 1960 yılında Bodur Minareden Öte adında çıkmıştır. Daha sonra bu kitabın dışında yayınlanmış iki öykü "Ağaç" ve "Eylemci" eklenerek 1992 yılında Simavi Yayınları tarafından "Eylemci" adı altında yeniden yayınlanmıştır. Daha sonraları ise çocuk kitabı olarak yayınlanan fakat aslında yazarın deyimiyle büyüklere masallar kitabı olan "Ekmek Elden Süt Memeden" eserinin de eklenmesiyle bugünkü basılan hali olan Bütün Öyküleri kitabı oluşmuştur. Bodur Minareden Öte kitabının içerisinde birbirinden nefis on öykü bulunmaktadır ama ben, bu kitabın dışından olan ve hem anlatımı hem de içeriği bakımından diğer Yusuf Atılgan öykülerinden ayrılan, Mart 1987 tarihli Gergedan dergisinin ilk sayısında yayınlanan "Eylemci" adlı kısa hikayeyi irdelemek istiyorum. Yalnızca altı sayfadan oluşan bu kısacık öykü, hem yazarın dünya görüşünü bize bir parça anlatmakta hem de hikayenin en başından itibaren karakterle ilgili anlatımın tok, keskin ve doğrudanlığıyla okuru sarsmaktadır. Emin Tınoğlu, bir emekli öğretmen. Adı Emin ama kendinden başka kimseye güvenmeyen, paranoya aleminde yaşayan bağnaz bir moruk. Faşistlik zihninin tüm damarlarına işlemiş. Zamanında görevi öğretmek olan fakat tek amacı milliyetçilik kılıfı altında kendi kusmuk fikirlerini gençlere enjekte etmeye uğraşmış, kendinden olmayanın ayağını kaydırmak için her halta başvurmuş kalbi mühürlü, aklı kör bir adam. Yaşı yetmişlerde olan ama hala kendini gençliğinde, yirmi beş yaşında zanneden bu içi geçmiş durumuyla bile sırf isimlerinden dolayı insanlara türlü kötülükler yapabilecek bir insan artığı. Dışarıdan bakıldığında yaşlı, emekli öğretmen, kendi halinde bir adam. Fakat içi kötülükle kaynıyor; zihninde yalnızca kendi bağnaz, örümcek ağlarıyla kaplı düşüncelerini barındırıyor. Her bağnaz gibi yalnızca kendinden olanlar iyi, yalnızca kendinden olanlar yaşamalı ve yalnızca kendi fikirleri ayakta kalmalı -diğerlerinin üzeri ezilmeli en acımasız şekilde. Okul müdürüyken fikri olarak gençleri zehirlerken bugünse eylemleriyle kendi faşist düşüncelerine hizmet edecektir. Peki bu eylemler dediğimiz nedir? İsmen "kendi zihniyetinin dışında" bulduğu yerlere bomba atacaktır "tekinsiz" Emin Tınoğlu. Gençliğinde fikren insanları bombalayan Emin öğretmen, yaşlılığında ise gerçekten bombalar insanları. Sırf dükkanların adlarında "Devrim", "İleri" geçiyor diye masum insanları katletmeye, yaralamaya çalışır ve ne yazık ki bu eylemlerinde başarılı da olur. Fakat zihni çamurlaşmış bu moruğun kendi oyunları olduğu gibi hayatın da kendine ait oyunları vardır. Hanımının da dediği gibi "Su testisi su yolunda kırılır". Kırıldı da nitekim. Bu hikayedeki Emin karakteri, tıpkı yazarın diğer kitaplarından Anayurt Oteli'nde ki Zebercet ve Canistan'da ki Selim karakterleri gibi dıştan bakıldığında sıradan, gayet normal bir kişiyken kendinden beklenmeyeni eylemsel olarak da yapabilendir. Dışarıdan asla fark edilmeyen ama kişinin ruhunda besleyip büyüttüğü bastırılmış duygularla nefreti bir nedenle ortaya çıkarabileceğini, son derece şok edici ve ağır sonuçlara vesile olabileceğini yazar, bu hikayede bizlere bir kez daha göstermiştir. Yusuf Atılgan'ın, yarattığı karakterlerle ilgili anlatımlarında en baskın konulardan biri de aslında "cinsellik"tir. Bu öyküde de ana karakter gençliğinde öğrencileri, yaşlılığında ise otobüsteki kadınları taciz etmektedir. Belki iktidarsızlık, belki de sapık dürtüleri sebepli bu durum, kendi eylemlerinin bir tür yakıtını da oluşturmaktadır tıpkı Anayurt Oteli'nde ki Zebercet gibi. Son olarak altı sayfalık bu öykü, çarpıcı dili, en başından başlayarak sert, kötücül karakter tasviriyle bence kitabın en vurucu hikayesidir. Fakat her ne kadar farklı anlatımı ve içeriği sebebiyle diğer öykülerden ayrılsa da yazarın öbür kitaplarında yer alan ana karakterlerle de bağdaşan birçok yan bulunmaktadır. Bundandır ki tipik bir Yusuf Atılgan öyküsüdür ve yazarın her çalışmasında olduğu gibi tekrar tekrar okunasıdır.

Bütün ÖyküleriYusuf Atılgan · Yapı Kredi Yayınları · 20172,294 okunma

··

173 görüntüleme

Liliyar

@Krizantem_ ·

13 Ağustos 2019 08:41

Pisliği, kötülüğü, iğrençliği bu kadar kusursuz anlatabilen nadir yazarlardan.. Eylemci benim de en sevdiğim öykü olmuştu. Kalemine sağlık. :))

Turhan Yıldırım

@ty1983 ·

13 Ağustos 2019 11:08

Yorumun için çok teşekkür ederim. Yusuf Atılgan, cidden çok özel bir yazar. Bunu okuduğum dört kitabında da buram buram hissettim.

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Turhan Yıldırım