"Osmanlı'nın son dönem usta ve bilge edebiyatçılarından olan, 1880 yılında vefat eden aslen Erzurumlu, öğretici üslubu ile nam salmış merhum Ziya Paşa'nın Tercii-i Bend'inde yer alan didaktik bir bölümü, bu kitabın anlattığı bilimsel fikirlere uygun olması bakımından, buraya büyük bir tutku ile aktarmak oldukça münasiptir.
"Ecrâm-ı bî-nihâye ile pürdür âsmân,
Nisbet olunsa zerre değildir bu hâk-dân.
Bin şems-i tâbdâr ü hezârân meh-i münîr,
Yüz bin sevâbit ü nice seyyâre-i ıyân.
Her şems eder tevâbi-i mahsûsasiyle seyr,
Her tâbie tevâbi-i uhrâ eder kırân.
Her şems eder levâhikına neşr-i feyz-i hâs,
Her lâhikın tabiatı emsâline nihân.
Her cümle merkezinde eder seyr-i bî-vukûf,
Her kıt'a mihverinde bulur feyz-i câvidân.
Her cümle-i vesîada mebsût bin vücûd,
Her kıt'a-yı fesîhada meşhûd bin cihân.
Her bir vücûd masdar olur bin vücûd için,
Her bir cihân hezâr cihândan verir nişân.
Her zerrede tarîka-i mahsûsa üzre feyz,
Her cismde tabiat-ı mahsûsa üzre cân.
Her âlemin sinîn ü tevârîhi muhtelif,
Her bir zemînde başka hisâb üzredir zaman.
Peyvestedir sevâhili girdâb-ı hayrete,
Bir bahrdır ki hâsılı bu bahr-ı bî-kerân.
Subhâne men tahayyare fi sun'ihi'l-ukûl,
Subhâne men bikudretihi ya'cüzü'l-fuhûl."
Sayfa 52Kitabı okudu
·
6 görüntüleme
"Gökyüzü sonsuz yıldızlarla doludur. Yaşadığımız bu yeryüzü, gökyüzüne oranla zerre bile değildir.
Bin parlak güneş ve binlerce ışık veren ay; yüz bin sabit yıldız ve nice bilinen gezegen vardır.
Her güneş kendi uydularıyla birlikte döner. Her uydu da kendine bağlı diğer uydularla döner.
Her güneş, kendisine başka uydular katar. Her doğan uydunun yaratılışı, diğerlerince gizlidir.
Her yıldız topluluğu, şuursuzca kendi çevresinde döner. Her parça, kendi ekseninde sonsuz bir yaşam bulur.
Her geniş yıldız sisteminde yayılmış bin varlık; her büyük parçada görünen bin dünya vardır.
Her bir varlık, bin varlık için kaynak oluşturur. Her bir dünya, binlerce dünyanın varlığına işarettir.
Her zerrede kendine özgü bir yaşam; her cisimde de kendine özgü yaratılışlı canlı vardır.
Her alemin(gezegen, dünya) yılları ve tarihleri çeşit çeşittir, farklıdır. Her gezegende zamanın hesaplanması başkadır.
Bitişiktir sahilleri hayret girdabına; kısacası öyle bir denizdir ki başı sonu yoktur.
Allah bütün kusurlardan uzaktır; akıllar bu yaptıklarına şaşkındır.
Akıllar, Allah'ın kudreti karşısında aciz kalırlar."
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.