TÜRKİYE’NİN YENİLENEN STRATEJİK ÖNEMİ
Türkiye’nin stratejik önemi 1978/1979 İran İslâm Devrimi ve Sovyetler ’in 1979 Aralık ayında Afganistan’a müdahalesiyle büyük ölçüde değişti. Batı’nın Türkiye’de istikrarlı bir rejime ihtiyacı vardı. Bunu siyasi partiler başaramıyor, belki generaller bunun üstesinden gelirdi... Aralık 1979’a gelindiğinde generaller bir sonraki müdahalelerinin zamanlamasını ve tabiatını tartışmaya başlamışlardı. Her şeyden önce, politikacılara işlerini düzene koymalarını söylemeyi kararlaştırdılar. Eğer terörizmi ve kan dökülmesini önlemek isteselerdi, 12 Eylül 1980’den çok daha önce müdahale etmeleri gerekirdi, endişeleri daha çok İran’daki gelişmeler ve Sovyetler Birliği’yle ‘ikinci Soğuk Savaş’ın çıkması üzerineydi. Daha Nisan 1979’da The Guardian'ın Brüksel muhabiri ‘Şaşırtıcı olmayan bir şekilde, Türkiye... artık sadece [NATO’daki] güney kanat için değil tüm Batı için hayati bir stratejik öneme sahip görülmektedir’ diye yazdı. Ancak, siyasi kargaşa içindeki Türkiye, yeni sorumluluklarını yüklenmekten âcizdi. Ocak 1980’de, yeni ABD Türkiye Savunma ve İşbirliği Antlaşması’nın şartları sonuçlandırılırken, Demirel, Türkiye’nin Ege Denizi’ndeki hakları tanınmadan, ileride Türk üslerinin Acil Müdahale Gücü tarafından kullanılmasını veya Yunanistan’ın NATO’nun politik kanadına dönüşünü kolaylaştırmayı reddetti. Washington, Demirel yönetiminde Türkiye'nin kendine biçilen bölgesel rolü oynayamayacağına karar verdi. Washington’a göre bunu sadece askerler yapabilirdi. Generaller, Ege hava sahası konusunda Yunanistan lehine Dışişleri Bakanlığı’na bile haber vermeden tek taraflı tavizlerde bulundular ve martta Savunma ve İşbirliği Antlaşması’nın imzalanmasıyla, Ecevit’in ‘çok boyutlu’ dış politika fikri bırakılarak, Türkiye kendini Batı’ya endeksledi. Demirel ayrıca, terörün sadece soldan kaynaklandığını, çünkü Bozkurtlar’ın komünizmle savaşta devletin müttefikleri olduğunu söyleyen generallere terörizmi ezmede tam yetki tanıdı. Ancak generaller günde yaklaşık yirmi can alan şiddete son vermeyi başaramadılar. Bitmeyen şiddet askerî müdahale için ortam hazırladı; pekçokları generallerin darbesini ülkeyi pençesine almış olan anarşi ve kaostan kurtuluş olarak memnuniyetle karşıladı.
·
2 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.