Tanrılara Karşı - Riskin Olağanüstü Tarihi İncelemesi
> Evet, gene zorlu bir kitap ile baş başayız arkadaşlar. Bu kitabı çok severek okudum, ama okurken inanın zorlanmadım, bazı yerlerinde iki bilemediniz üç dikiş geçmedim değil. Bu aralar Amerikan Dolar’ı gene cephe savaşı veriyor ve bir iniş, bir çıkış yaptığı için işlerde durağan seyre geçti ve bana biraz olsun bir şeyler karalama imkânı da sunuyor. Gönül isterdi ki, Dolar ($) temelli düşüşte olsun, işler açılsın ve benim gibi birçok kişiye ne okuyacak ne de yazacak fırsat kalsın. Ama esnafız ve işin, madalyonun bir diğer tarafında “Risk” her daim hazır kıta beklemekteydi ve o fırsat kapıyı çaldığında da, bizim gibileri tercihlerimizden ötürü vurmasını çok iyi bilirdi. Bu piyasa oyununun kaybedeniyle birlikte, karşı tarafta kazananı da vardı. Evet, yazdıklarımdan da anlaşılacağı üzere, bugün hep birlikte 
Peter L. Bernstein’ın, 
Tanrılara Karşı adlı kitabına misafir olacağız.
> Hiç düşündünüz mü; Gelecekte bizi bekleyen olaylar silsilesinden ve bu olayların doğuracağı sonuçlardan ne kadar emin olabiliriz? İşte Tanrılara Karşı - Riskin Olağanüstü Hikayesi, eski zamanlardan modern risk yönetimine kadar belirsizlikle başa çıkmanın yolunu izleyerek, anlatarak bizler için bu soruyu yanıtlamaya çalışıyor. 1996 yılında Amerikalı finans uzmanı ve yatırım yöneticisi Peter L. Bernstein tarafından kaleme alınan bu kitap, risk yönetiminin sadece insanların geleceğini kontrol eden Tanrı’ların elinde olmadığını ele almaktaydı. Eğer kişi tarafından bu “An” ya da “An”lar iyi yönetilirse ve gerçekten istenilirse, bunun, “Risk”in getirisinin, düşünce ve stratejik hamleler ile olası bir kazanca çevrilebileceği fikri üzerinde duruldu.
"Değer tümüyle faydaya bağlıdır" (s.216)
> İnsanoğlu, zamanın “An’ın” başlangıcından beri, etrafındaki olaylar ve döngüler hakkında hep mantıksal bir açıklama bulmaya çalıştı. Yaradılıştan bugüne dek, uzun bir süre boyunca alınan tüm cevaplar, tanıdığımız, bildiğimiz Tanrı’ların iradesine dayanıyordu. Bernstein’a göre, geçmişte hüküm sürmüş antik uygarlıklarının geleceklerinin sadece bir şans meselesi olduğudur. Ona göre; Antik Yunanlılar olasılık teorisini geliştirmeye en yakın kişiler olabilirdi, ancak yetersiz bir numaralandırma sistemi ile çalışmak zorundaydılar ve onlar “0” kavramına sahip değillerdi. İşte bu sebepten ötürü kitapta biz okurlara, olasılık teorisindeki bir dizi kronolojik gelişme dizisi sunulmaktadır ve her bir bölüm, belirli bir başarıya ya da matematikçiye adanmıştır.
“Tarih, Eski Yunandan beri süregelen Tanrıların kaprisleri ve arzuları ile oluşan mitolojik olaylar manzumesi olmaktan çıkıp, ölçen, seçimini yapan ve kaderine hükmeden özgür bağımsız insanoğlunun öyküsüne doğru yelken açar.” (s.7)
> Fibonacci 1202 yılında, bugün Avrupa'da hepimizin kullandığı Arap-Hindu rakamlarını tanıttığı bir kitap olan, Liber Abaci’yi yayınladı. 13. yüzyılda bu tür bir numaralandırma sistemini kullanmak, yaygın olarak yürürlükte olan Roma ve Yunanca sayılar / harfler üzerinde çok büyük ve etkili bir gelişmeydi.
"Bizler için rakamsız bir zamanı hayal etmek güç." (s.41)
> Gerolamo Cardano, matematikle ilgilenen bir Rönesans kumarbazıydı ve 17. yüzyılın ortalarına doğru, olasılıkları ilk kez kullanıldığı / öne sürdüğü (bir çift zar atmanın olası sonuçlarını hesaplamak için) ilk sistematik olasılık hesaplarının kitabı, Liber de Ludo Aleae'yi yazdı.
“Rönesans dünyanın büyük bölümünün keşfedildiği ve
sömürüldüğü bir dönemdi. Dinin altüst olduğu, kapitalizmin doğduğu, bilim ve gelecekle ilgili dinamik bir yaklaşımın ortaya çıktığı zamanlardı.” (s.21)
“Kumar her zaman insanoğlunun aklını çelmiştir, çünkü bizi kaderle kafa kafaya bırakır ve kazanmak için ne gerekirse yaparız.” (s.29)
> 1650'ler de ünlü matematikçilerden Pascal ve Fermat , olasılık teorisinde bir temel taş kavramı oluşturmayı başardı: İkili kendi aralarında mektuplaşarak fikir alışverişinde bulunmaya başladı ve Fermat, Pascal’a göndermiş olduğu bir mektubunda, “Olasılık Kuramının Doğuşu”na, paylaşım probleminin çözümüne dair açıklama yapmıştır.
"Seni kucaklamak ve birkaç gün sohbet etmek istiyorum" (s.86)
> Matematiğin mafyası olarak da bilinen Bernoulli familyasından: Jacob Bernoulli’de, Büyük Sayılar Kanunu, Analitik geometri, Olasılıklar Kuramı ve Değişimler hesabına ait buluşları ile bu dünyada kendisine fazlasıyla yer edindi.
"Zenginlikteki her küçük artışın getireceği fayda, daha önce sahip olunan malların miktarıyla ters orantılı olacaktır." (s.125)
> 19. Yüzyıl – Napolyon savaşlarında ilerleme kaydettiği bir dönemde, “Tüm zamanların en büyük matematikçisi sayılan” Gauss’un yaşadığı Göttingen kentine dokunmaz ve bir matematik dâhisi yine bir tercih sonucu, olası bir ölüm riskinden kurtulur.
İşte tam da burada, içimden şunu demek geçti; "Tanrı kendi cennetinde - Dünyada her şey yolunda" (s.243)
20. Yüzyılda Risk Yönetimi
> Artık yerleşik bir olasılık teorisi ile insanlar gelecekteki olayları tahmin edebileceğinden emindi. Fakat gerçeklik, matematiksel soyutlamalar ile aynı değildi ve insanların bu saf güveni, Birinci Dünya Savaşı ile birlikte paramparça oldu. Yaşamakta olduğumuz bu dünya beklenilenden daha kararsızdı ve “belirsizlik” temel olarak, insanların davranışlarının tahmin edilemeyen yan etkileri olarak ortaya çıkmaya başladı. Bernstein, bu doğrultuda bizlere Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra ortaya çıkan 20. yüzyıl ekonomistlerini anlatmaya devam ediyor. John Maynard Keynes’i, Frank Knight’ı, von Neumann’ı, John Nash’in Oyun Teorisi’ni ve onların görüşlerini, birbirlerine nasıl karşı çıktıklarını. İşte tüm bunlar; “Olasılığın” Ekonomi ile tanıştığı zamanlardı. Zaten 18. yüzyılda, Daniel Bernoulli (evet, evet, bu hikâyedeki başka bir matematik mafyası Bernoulli), fayda kavramıyla karar vermede belirsizlik yarattı: Ve bir kazanç ya da bir kayıp herkes için aynı değere sahip değildi, ifade etmemekteydi. Yani, birileri kaybederken, bir başkası da kazanmalıydı. Fakat insanlar neden her zaman rasyonel kararlar almıyordu? Ekonomideki yeni alanın ne olduğu görüşü de, 1970 - 1990'larda “Davranışsal Ekonomi” ile Daniel Kahneman, Amos Tversky ve Richard Thaler'den geldi. Ve kitapta son olarak Harry Markowitz'in, “Portföy Teorisi” finansal türev piyasaları aracılığıyla Finans'ta risk yönetimi dünyasına giriyoruz. Ne kadar da karmaşık değil mi?! İşte bu gibi kitapları okurken hep internetin elimizin altında olması ve bize, okuyana tanıdık olmayan birçok şeyin aydınlatılması gerek. Yoksa inanın, insan okuduğunu neredeyse anlamıyor ve başlarda da ifade ettiğim gibi, okuduğuna birkaç dikiş geçmek zorunda kalıyor.
> Peki, insanlık riske dair tüm bu belirsizliği nasıl ehlileştirdi? Zamanla oluşan doğal risklerin, olayların dağılımını açıklayan matematiği geliştirdik, insanın olası şeylere duyguları ile önyargılı karar vermesi, yaklaşması için bir zemin oluşturduk ve karmaşık finansal ürünler aracılığıyla risk alıp satmaya başladık. Unutmayınız; “Kumar, risk ölçümü konusunda deneyler yapmak için ideal bir laboratuvardır.” ve "Hayat sadece cesurlara cömerttir!" #38158906
“İsa çarmıhta acı çekerken Pontius Pilatus'un askerleri onun elbisesi için zar atıyorlardı.” (s.30)
Son olarak;
> Unutmayın, eğer bir matematik ya da tarih tutkunu iseniz, bu kitap tam size göre. Bu kitap aynı zamanda borsa performansını gerçek zamanlı olarak tahmin etmek için yenilikçi yollar arayan kişilere de yardımcı olacaktır, ama benden size tavsiye, borsa ile çok içli dışlı değilseniz, uzak durun derim. Bunların dışında, kitabın başlarda da ifade ettiğim gibi, zorlayıcı bir dili ve terimleri var. Okurken her daim not almanız ya da internet üzerinden gerek tarihi, gerek konu itibariyle geçen hadiseler ya da türevler için bilgiye başvurmanız gerekebilir.
“Hakikate benzerlik, hakikatle aynı şey değildir.” (s.35)
Peki ya; “Geleceğimizi kim belirler, kader mi, tanrılar mı, kendimiz mi?” (s.53)
Şimdiden keyifli okumalar dilerim arkadaşlar.
Bir sonraki kitap yorumu ve değerlendirmesin de görüşmek dileğiyle. Esen kalınız!
~ A.Y. ~
··
508 görüntüleme
İncelemeleriniz sayesinde yeni kitaplar keşfediyorum okuyacak. Bu da diğerleri gibi çok güzel olmuş 🕊
İyi geceler 
Melissa ve yorumun için teşekkür ederim. Evet, değişik türde eserler okumayı ve yorumlamayı seviyorum. Beğenmene ve senin de okuyacak olmana sevindim. Şimdiden keyifle olması dileğiyle. Esen klasın lütfen. :)
2 sonraki yanıtı göster
Insanı cek dunyadan bozulma görülmez! koy insanı koyar dünyanın dotune... !
Kitap okumak iyidir hoştur ama önce düşünen beyinlere gerek var düşünmekte okumaktır hadi kolay gele... 😌
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.