İzlenim Oluşturma
Kendinizi bir an şu senaryo içinde düşünün: Akşam saat 19 sulan, hava kararmak
üzere. Yolda yürürken, size doğru bir kişi yaklaşıyor. Size, telefon etmek zorunda
olduğunu, fakat kontörü olmadığı için edemediğini söylüyor. Sizden telefonunuzu iki
dakikalığına ödünç istiyor ve hemen geri vereceğini söylüyor. Kafanızdan saliselik
süreler içinde onlarca düşünce geçmez mi? Bu nasıl bir kişidir? Neden gelip benden
istedi? Yoksa başka bir amacı mı var? Telefonumu versem geri verir mi? Ya çok uzun
konuşursa, onu bekleyecek miyim? Vermesem ayıp mı olur? Ne yapmalıyım? vb. Size
yönelttiği bir soru ve ricaya cevap bekleyen bir kişi karşınızda beklerken uzun süren
bir ölçme-tartma sürecine girişemezsiniz. Ona "Tabii, buyurun" veya "Hayır, vere-
mem; işim var" ve buna benzer cevaplardan birini verirsiniz. Hangi cevapta karar kı-
lacağınıza, günün saati, işlerinizin yoğunluğu veya aceleniz, telefonunuzda çok az
kontör kalmış olması gibi etkenler etki edeceği gibi, sizden telefonunuzu isteyen ada-
mın nasıl biri olduğu da bu kararda rol oynayacaktır. Şöyle bir düşünelim: Bu kişinin
kılık kıyafeti, konuşması, size bakışı, yüzündeki ifade, ses tonu, kadın ya da erkek
olması, Türk ya da yabancı olması vb. özelliklerin sizin karar vermenizde etkili olma kaçınılmazdır. O kişi hakkında bilgi sahibi olabileceğiniz ve kararınızı biçimlendire-
cek olan özellikler, o kişiyle karşılaştığınız ilk anda o kişi hakkında edindiğiniz izle-
nimlerdir. Bu bölümde, “ilk karşılaşmalarımızda, insanlar hakkında nasıl bilgi sahibi
oluyoruz?”, “başkalarının gereksinimleri, karakter özellikleri ve yetenekleri ile ilgili
sonuçlara nasıl varıyoruz?” sorularına cevap bulmaya çalışacağız.
İzlenim oluşturm a, bir başkası hakkında farklı kaynaklardan gelen bilgileri bir
yargı haline getirme sürecidir. Sosyal psikologlar, izlenim oluşturma sürecini, yeni
gelen bilgiler ışığında sürekli yenilenerek değişen dinamik bir süreç olarak görür. Bu
süreç aynı zamanda bütünleştiricidir de. Kişi hakkında elde ettiğimiz her bilgi, edin-
diğimiz diğer bilgiler ışığında değerlendirilir. Aşağıda izlenim oluşturma sürecini
daha ayrıntılı inceledikçe ne dediğimiz açıklık kazanacaktır.
··
8 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.