Modernizm nedir? Peki ya postmodernizm? Bunun ayrımını bizde edebiyatçılar bile tamı tamına oturup öyle kolayca yapamıyor. Sadece bizde de değil dünyada da durum böyle. İnsan tam manasıyla postmodern olamıyor çünkü içinde postmodernizm'i kemiren bir benlik duygusu modernizmin aradığı öz var. Ancak kapitalist dünyada başköşeye oturmuş postmodernizm ve ona bağlı dinamikler ne insana ne de insanın özüne bir yaşam alanı bırakıyor. Postmodernizm insanları ortalama bir kültüre indirgemeye ya da yükseltgemeye çalışırken kapitalizm ve buna bağlı diğer dinamikler insanlara birtakım fuzuli istekleri ihtiyaç olarak yuttururken kişi sadece maddeleşiyor ve özü o kadar işlevsiz kalıyor ki bu metalar dünyasında ruhta para ile ölçülebilir bir değere düşüyor. Postmodernizm bir yönüyle her şeyi ayaklar altına alıyor sanki. Ancak yaşadığımız çağ, teknoloji ve hazır tüketim ürünü olan artık neredeyse her şey buna insan da dahil çok basit bir şekilde baktığımızda paranın bir insanı da satın alabilecek değere geldiği bu nokta da insanın kendini gerçekleştirmesi, bir değer oluşturması, bir amacı olması, gerçek anlamda insanın insanlık için bir fayda kaynağı olması, en basit tabiriyle her insanın özel olması artık ulaşılamaz bir uç noktadır. İnsan kendi eliyle metalar dünyasının oyuncağı olmuştur. Her gün takip edilen basit magazin haberleri, dikkatli baktığımızda aslında yetenekten ziyade dolgun kalçalara ya da iri göğüslere sahip olan bir takım insanların postmodern ve kapitalist çağın etkisiyle işlevsiz içi boş tek dolu yanı slikonları ve tamponları olan bir rol model olarak ortaya sürülmesi, insanların spor yapmak için bir sürü yemek yemesi ve üzerine gidip tekrar spor yaparak yapay bir kaslı vücuda sahip olmaya çalışması, estetikle birbirine benzeşmeye çalışan insanlar,edebiyatın, sinemanın, müziğin ve daha bir çok sanat dalının ayaklar altına düşmesi ve kaliteli olanı farklı olanı dışlayıp yadsıması ve bunlar gibi daha bir çok örnek gösteriyor ki insan insan olmaktan bir hayli uzaklaşıp tektip bir modele dönüşmüştür. Peki modernizm bize neyi vadediyordu? Modernizm bireyin kendiyle ilgili olmasını, öncelikle kendini tanımasını vadediyor. Modernizm ve postmodernizm görünen o ki birbirleri için tehlikeli iki düşman. Modernizm postmodern olanı yıkmak istiyor çünkü hitap ettiği bir kitlesi var. Bu kitle ise öyle ya da böyle seçkin bir zümre olmak zorunda. Postmodernizm ise ucuz bir tüketim ürününden başka bir şey değil. Çağın gereği olarak bunu kullanan ve tüketen herkes sonunda amaçsız ve çaresiz olarak ya yok olmaya ya da farkına varmaya mahkum olacaktır. Çünkü postmodernizmin asıl tükkettiği ürün insandır. Postmodernizm direkt olarak aslında insani değerleri hedef alıp yok etmek yerine ortak değerler ve kültür oluşturup ucuz olanı süslü göstermek ister. Tüm bu anlatının edebiyatla ilgisi neydi peki? İlgi şurada modernizm farklı eserler ortaya koyar, bireyi ve iç dünyasını tıpkı gerçekte olduğu gibi ayrı ayrı sunar. Ancak postmodernizm sadece olan bir metni değersizleştirmeye daha çok klasik ve modernist olanı ironi, parodi ve pastiş gibi tekniklerle yazarının anlatı yeteneği ölçüsünde yerle bir etmeye dayalıdır. Bizim edebiyatımızda ise postmodernist yazarlar en çok modernisttir aslında. Oğuz Atay Tutunamayanlar ile tüm edebiyat ürünlerinin hatta yazarlarının dahası sadece edebiyat değil ilahi kitapların bile anlatımını yerinden oynatarak bir postmodern eser örneği ortaya koymuştur ancak Oğuz Atay başlı başına bir modernisttir. Çünkü çağın çok ötesinde sezgilere sahip tam eksiksiz bir bireydir en başta. Kendisini aramıştır bulmaktan korkmamıştır. Yusuf Atılgan Aylak Adam ile modernizmin tam bir örneğini vermiştir. Peki Orhan Pamuk gerçekten bir postmodernist midir söylenildiği gib? Edebiyat derslerinde başlıklar altında incelenen ama ne elenip sık dokunan ne de okunan bu yazarlar tam manasıyla sınıflandırılabilir mi? Ahmet Hamdi Tanpınar Saatleri Ayarlama Enstitüsü ile kurduğu ironik anlatımla postmodernist Halit Ayarcı ve Hayri İrdal karakterleri ve iç dünyalarını ortaya koymadaki başarıyla başlı başına bir modernisttir. En başta dediğim gibi bizde postmodernizm ve modernizm birbirinden ayrılması ve sınıflandırılması zor kavramlardır. Çünkü biz geç modernizme ani kapitalizme ve özenti psotmodernizme sahip görünüşte aşırı özde cahil sözde yıkıcı ne modern ne de postmoderniz. Her şey arada o kadar sıkışmış tepeden inmiş ki biz de kavram karmaşaları içinde en fazla modern birer köle postmodern birer tüketici en çok kendini tüketici olmuşuz.

Modernizm ve PostmodernizmSemih Gümüş · Can Yayınları · 201085 okunma

··

116 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.