Doksan ÜçVictor Hugo’nun son romanı olan Doksan Üç, Fransız İhtilâli’ni izleyen çalkantılı yıllara ilişkin belgesel niteliğinde bir başyapıt.
Paris Komünü’yle Fransa’yı saran isyan dalgasının hemen ardından 1874’te yayımladığı Doksan Üç’te Hugo, Fransız İhtilâli’ne yönelik karşı-devrimci tepkilerin neredeyse iç savaş boyutuna ulaştığı bir tarihsel dönemeci ele alır. Üç bölümde sunulan tarihsel olaylar karakterlerin yazgısıyla iç içe geçerken kişisel görünenin tarihsel, tarihsel görünenin ise kişisel olduğu bir gerçeklik boyutu romanın merkezine yerleşir. Hugo’nun romancılık kariyerinin zirve noktasını teşkil eden Doksan Üç, İhtilâl’in altüst ettiği hayatlara, tarihin hızlanan temposuyla birlikte değişen koşullara ilişkin unutulmaz bir anlatı.
(Tanıtım Metninden)
Fransa ihtilalini eleştirmenin moda olduğu bir zamanda ihtilalin gerekliliğini savunan Victor Hugo 1876 yılında ölmeden 2 yıl önce yazdığı son romanı Doksan Üç romanında bizlere Fransiz İhtilalinin en çetin dönemi olan 1793 Fransa'nın sokaklarında dolaşma imkanı sunuyor. Adeta belgesel niteliğinde iç savaşın içinde dolaşır iken yaşanan acılara,zalimliklere ve açlıklara sizlerde şahit oluyorsunuz.Victor Hugo her ne kadar İhtilal yanlısı bir yazar olsa da Cumhuriyet yanlısı taraflardaki yanlışları da bizlere sunmaktan geri kalmıyor.
Uzun bir zaman sonra Victor Hugo'yu tekrar okumuş olmak beni epey mutlu etti. Adeta bir dosta hasret kalmış insan gibi kitabı okur iken Victor Hugo'ya sarılmak istedim.Ne de çok özlemişim onu. Kitap biterken gözlerime yaşlar doldu. İyi ki kitaplar var. Ve iyi ki Victor Hugo'yu tanıdım. Eee ne diyelim İhtilalcilerin dediği gibi;
"YAŞASIN CUMHURİYET "
