Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Alışveriş
Keşfet
Kitaplar
Yazarlar
Okurlar
1000Kitap Android UygulamasıÜCRETSİZ – Google Play'den indirin
1000Kitap iOS UygulamasıÜCRETSİZ – App Store'dan alın
ŞartlarGizlilikTopluluk KurallarıHakkımızdaReklam VerinİletişimKütüphanecilerDizinlerÇerez Politikası
©2024 · 1000Kitap Web Uygulaması · 2.36.38
Gönderi
Insanligin yakin akrabalarimiz araciligiyla gozlemi.
Bir primat olan insanla ilgili, ortak atadan gelen yakin akrabalarimiz diger kuyruksuz maymunlarin gozlemlenerek ortaya konulmus fikirlerin derlendigi kitap pek cok hipotez ortaya koyuyor. Bunlarin hic biri teori olma iddiasinda degil fakat pek cok fikir veriyor. Bu hipotezlere yer verilirken daha cok kuyruksuz maymunlar uzerinde yapilan ampirik gozlemlerden yararlaniliyor. fosil veya diger kalintilarin incelenmesi sonucu elde edilen bilgiler pek sunulumuyor. Anlasilacagi uzere bu kitapta, yuval harari veya jared dimondin uyuladigi yontemlerden daha farkli yontemler mevcut. Daha nesnel yaklasimlar mevcut.
Sirasiyla bolumlere deginecek olursak:
• Oncelikle en yakin akrabamiz olarak kabul edilen sempanzenin toplumsal yapisi irdeleniyor. Sempanzelerin yaklasik 20 kisilik gruplar halinde yasadigi canlilar oldugu, takriben 2km karelik bir alanda yasadiklari, disilerin sadece dogurganlik donemlerinde ciftlesmek istedigi, disilerin yavrularini korumak amaciyla bir cok erkekle ciftlestigi ve boylece erkeklerin kendi yavrusu sanmasindan dolayi yavruya zarar vermedigi, disilerin akraba(ogul) ile cinsel ilskii yasamamak icin baska gruplara katildigi, erkeklerin kendi soyunu devam ettirmek icin baska erkekten dunyaya gelen yavrulari oldurdugu gibi bur cok bilgi sunulmakta. Kitaba gore sempanzeler, tipki insanlar gibi politik varliklardir. Ozellikle erkekler alfa erkegi olabilmek icin sadece guce basvurmaz ayrica diger erkeklerle yakinlasarak kulis yaparlar. Sempanzeler bolgellerini korumak icin isbirligi yapar ve gerektiginde karsi grupla savas halinde olurlar. Tum bunlarin insan toplumu ile yakin iliskisi oldugu belirtilir.
• Diger yakin akrabamiz olan bonobolar ise: daha kalabalik gruplar halinde yasayabilirler, aralarindaki sorunlari kavga etmek yerine seviserek cozume kavustururlar, yiyecek yelpazesi daha genis oldugundan rekabet daha azdir. Ayrica bonobolarda gruplarda disi bireyler daha guclu bir konuma sahiptir. Hatta guclu disi bireyin oglu alfa erkek olur. Bunlar da bize bonobolarin anaerkil topluma benzer bir duzende yasadiklarini gosterir.
• Sonraki bolumde et diyetinin insanlik tarihindeki yeri arastirilir. Homo pan ilk basta avci miydi yoksa les yiyici miydi? Bu tartismanin nedeni ise iki ayak uzerinde yurumeye baslayan primatin yeteri kadar hizli olmadigiydi. Et gelisimimiz uzerinde ne gibi etkiler yapti? Et sadece besin miydi yoksa baska amaclarla kullanildi mi? Sempanze uzerinden ilerletilen dusunceler neticesinde etin sadece besin degil ayni zamanda politik bir arac olarak kullanildigi belirtilir. Bu davranis daha cok makyavelist bir davranistir. Ozellikle erkek bireylerin et uzerinde hakimiyet kurmalari gruplarin ataerkil bir duzende olmasina neden olup olmadigi tartisiliyor. Ancak paylasim konusunda insanlara oranla daha esitlikci oldugu belirtiliyor.
• Bu bolumde ise insanligin sicrama tahtasi olarak nitelendirilen pisirme ve atesin kontrol edilmesine giden yol irdeleniyor. Atesin kullanilmasiyla primatlarda beyin, vucut buyuklugu ve zeka, grup yasamina, disi erkek iliskileri uzerindeki etkileri tartisiliyor. Hakim olan dusunce atesin kullanilmasiyla beraber alinan kalorinin arttigi boylece vucudun buyudugu ve beyin korketksinin gelistigi. Ancak atesin insanlik ustune olan etkileri daha kapsamli ele alinabilirdi.
• Zekanin evrimsel sureci tartisiliyor. Primatlarin, primat olmayan diger memelilere oranla daha karmasik bir zekaya sahip olduklari hipotezine sahip cikiliyor. Zekanin: toplum yapisi, alet kullanimi, ogrenme, uretim, toplumsal yapi icerisindeki karmasik iliskiler, primatlar arasindaki bilissel ogrenme farklari vb. Gibi konular uzerindeki etkileri tartisiliyor.
• Grup buyuklugu ve zekanin evrimi arasindaki iliskiler ele aliniyor. Grup buyukluguyle zekanin iliskisi neokorteks uzerinden irdeleniyor. Olusan buyuk gruplardaki karmasik yapilarda ne tur iletisimler ve cikar iliskilerinin meydana geldigi aciklaniyor. Ayrica ekolojik etkiler de ele alinarak grup buyuklugune olan etkileri ile ilgili hipotezler one suruluyor.
• Dilin kokensel olarak insan ve diger hayvanlardaki ortak ve farkli yonleri, yapilan gozlemler sonucu onumuze getiriliyor. Dilin insanlarda ileri derecede olustugu buna karsin diger primatlarda var olan iletisimin insandaki gibi neden olusmadigi tartismaya sunuluyor. Kimi arastirmacilar dil ile iletisimin insana ozgu; kimi arastirmacilar ise dilin diger primatlarda da ogrenilebilecegini one suruyor. Cesitli hayvanlar ve memeliler uzerinde yapilan calismalarda kullandiklari dilin insanlarda oldugu gibi esnek bir yapida olup olmadigi fikri irdeleniyor. Diger hayvanlarin her ne kadar dili insanlar gibi kullanamadigi sonucu ortaya ciksa dahi hayvanlarin da insanlara parelel sekilde iletisim yontemleri gelistirdikleri ve olusan iletisim yontemlerinin insanlarda oldugu gibi yasanan topluma gore degisiklik gosterdigi cesitli gozlemlerle ortaya konuyor.
• Bu bolumde kultur denilen sey sadece insana ozgu degil diger canlilar tarafindan da edinilen bir olgu oldugu belirtiliyor . Kimilerine gore insan geninde kodlu olan kulturun, aslinda genlerde olmadigi tam tersine ogrenildigidir. Bu ogrenme durumu yasanilan cevre, iklimsel kosullar, dogan ihtiyaclar, yasama icgudusu gibi seylerle degiisiklik gostermektedir. Bir kac primat uzerinde, esaret altinda ve dogal ortamlarinda yapilan calsmalarin sonuclari irdelenmistir. Buna gore degisik ortamlarda yasayan ayni turlerin farkli davranislar sergiledikleri gorulmus ve bu davranislar siralanmis. Yakin akrabamiz olan sempanzelerle kulturel yakinligimiz cesitli gozlemlerle dile getirilmis. Kitaba gore temel olgulara odaklanirsak benzer seyler gorecegimizdir. Ornegin toplumsal yasami meydana getiren kulturel etkenler cok sasirtici derecede benzerdir.
Kitap okurken sizi zorlamiyor. Teknik terimler neredeyse hic kullanilmamis. Herkese iyi okumalar
··
1 artı 1'leme
·304 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.