Oliver Sacks,müzik ve beyin... Yazarın Karısını Şapka Sanan Adam kitabından etkilenip aldığım Müzikofili,beni en az ilki kadar etkiledi. Bu kitabında da yazar hastalarının üzerinden bilimsel gerçekleri ustalıkla sergiliyor. Ayrıca beyin ve nöroloji ilgimi çeken konulardan olduğundan bu tarz kitapları birkaç senedir severek okuyan birisiyim. Bu sebeple kitaptaki tıbbi terimlere aşinalığım, okumamı kolaylaştırdı. Yine de google’dan bolca faydalandım. Fakat bu bilimsel anlatıma az çok alışkın olmayan okuyucular için kitabın zorlayıcı olabileceği aşikar. Kitapta şu ana kadar daha önce okumadığım beynin müzikle ilişkisi oldukça ilgi çekici.Ne bir müzik aleti çalabilen ne de şarkı söylebilen birisi olarak kitaptaki bazı insanların müziğe bu kadar yatkın olmalarına imrendim doğrusu. Doğuştan gelen beyindeki küçük farklılıklar insanın müzikal kabiliyetini ortaya çıkarabilirken aynı zamanda kişilerin beynine küçük bir darbeyle bile müzik dehâsı olabilmeleri mümkün olabiliyor. Öbür taraftan müziği hiç duymayan ve algılayamayan insanlar da var. Örneğin bir hastadan müzik duyduğunda ne işittiğini söylenmesi istendiğinde şöyle der: “Mutfağıma girip bütün pencere ve tavaları yere çaldığınızı düşünün, işte böyle sesler işitiyorum!”. Ama kişi diğer tüm yönlerden tamamen normaldir, tek farklılık müziği algılayamamasıdır. Bu tarz örnekler bize beyinlerimizdeki olan olayların yeteneklerimiz ve yaşantımızı nasıl etkileyebileceğini göstermiyor mu? Sahip olduğumuz özellikleri belirleyen beynimiz, bizi biz yapan şey aslında ama biz onun farkında bile değiliz. Beynin bu kişiye özgü yapısı onun işleyişini kavramaya çalışan bilim insanlarını bile zorlarken bizim bu ilgisizliğimize şaşmamak gerek. Genel olarak arka plana attığımız beynimizin önemini bu kitapta net görebiliyoruz. Kitapta beni en çok etkileyen kişi çok nadir görülen bir beyin enfeksiyonu sonucu belleğinde ciddi hasarlar oluşan, yalnızca birkaç saniyeyi hatırlayabilen Clive Wearing’ti. Önceki hayatında bir müzisyen olan Clive, hala bu yeteneklerini korumaktadır .Fakat sürekli hayatında ilk kez insan gördüğünü ya da bir şey işittiğini söyler çoğu zaman. Günlükleri dakika dakika şu cümleleri içerir: İlk kez ayığım, bu kez tamamen uyandım, bilinçliyim... Kendi ağzıyla ölü gibi olduğunu iddia eder. Çünkü geçmişiyle birlikte düşünme kabiliyeti de silinmiştir, bir bakıma zamanda kaybolmuştur. Bu durumu aklıma şu soruyu getirdi: İnsanı insan yapan değerler bu kadar güçlü hafıza kaybıyla yitirebilir mi? Bence Clive’in durumu buna en yakın örnek. Çünkü İnsan düşünemedikten ve aklını kullanarak iç ve dış dünyasındaki bağlantıyı koruyamadığı sürece insan değildir bana göre. Bellek de bizde bu dengeyi kurmamızı sağlayarak bir nevi dünyamızı bir arada tutan iplerimizdir. Bu ipler koparsa bağlantılardan da yoksun kalan insan bir nevi zamanda da mekanda da kaybolur. Clive’in diğer bir şaşırtıcı yönü ise bellek kaybına rağmen karısına olan sevgisinin bitmemesi,onu hala tanıyabilmesi. YouTube’da birçok videosu ve belgeseli bulunmakta, bunlarda karısının her odaya girişinde Clive’in sevinci duygulandırıcı. Sevgisinin silinmemesi bu duygunun insan üzerinde ne kadar etkili olduğunu göstermiyor mu? Bunun yanında müzik de sevgi gibi birçok hastalığa rağmen silinmeyen unsurlardan biri. Müziğin değişmeyen etkisiyle her yaştan insanı etkisi altına alabilmesi-birkaç istisna dışında tabi- beyinin müzikle çok ilişkili bir şekilde evrimleştiğini gösteriyor. Buna rağmen müziğin evrim açısından insan için neden ortaya çıktığı ise bir muamma. Darwin’in bir zamanlar dedikleri bunu çok güzel özetliyor: “Müzikten keyif alma yetisi ve müzik üretme kapasitesinin evrim açısından insan için önemli yetenekler arasında yer almaması... bunları insanın sahip olduğu en gizemli beceriler yapıyor.” Kuşkusuz müzik, insanı insan yapan önemli değerlerimizlerdendir. İnsan müzik olmadan evrimleşse idi eminim insanın yaşantısı çok farklı olurdu. Kısaca insanı bilgilendirirken düşündüren, sizi daha çok merak etmeye ve araştırmaya iten kitaplardan biri Müzikofili. Nöroloji ilgisini çekenlere yazarı ve kitaplarını öneririm.

MüzikofiliOliver Sacks · Yapı Kredi Yayınları · 2019140 okunma

·

242 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.