Bugün biliyorum ki o yöreler hiçbir haritada yoktu ve vagon, üzerinden geçtikçe doğuyordu. İçinde, onlarca kadın,erkek ve çocuğu susuzluğun, ateşin, açlığın kemirdiği, havasızlıktan boguldukları, birbirlerine, kimi zaman ölüsü girişine,sımsıkı yapışık gittikleri bizimkine benzeyen tüm öteki vagonlar da dakika dakika bir ülke icat ediyorlardı : O ülke, insanlık dışılığın, insanlığın her tür inkarının, yüreği olmaya hazırlanan kamptı. Evet, yaptığımız, işte bu yolculuktu: Bizden önce hiç kimsenin yapmadığı bu derece metotlu ciddi ve etkili, umulmayana hiçbir olasılık payı bırakmayan bir yolculuk.