Taha Akyol’un son kitabı 1914-1915 Felaket Yıllarında Osmanlı ve Ermeniler için tek kelimeyle ‘harikulade’ bir kitap diyebilirim. Aslında kitap CNN Türk’te 10 bölüm halinde yayımlanmış olan bir belgeselin genişletilmiş hali. Ancak benim gibi TV seyretme alışkanlığı az olan, kitap okurları için fevkalade güzel bir çalışma olmuş. 1914 ve 1915 yılları Osmanlı Türk tarihinin en kritik dönemlerinden birisidir. Utanç verici ve ağır sonuçlar barındıran Balkan mağlubiyetinin ardından Birinci Dünya Savaşına girmek üzere olan Osmanlı Devletinin başında pek çok sıkıntı da vardır. İşte onlardan birisi de ağırlıklı olarak Doğu Anadolu vilayetlerinde görülen Ermeni isyanlarıdır. Akyol, çok başarılı bir araştırmacı. Ayrıca kendini takip ettiren bir üsluba ve bakış açısına da sahip. Bu anlamda kitap daha önceki kitaplarından Rumeli’ye Elveda ve Ortak Acı -1915’ten de kesitler taşıyan bir çalışma. Aslında bu anlamda kitabın ismine küçük bir itiraz gelebilir. Öyle ki, sıkı bir okuru olarak ben bile 1914-1915’e ne kadar ilgi duyduysam ‘Felaket Yıllarında Osmanlı ve Ermeniler’ alt başlığına da o kadar mesafeli durdum. Çünkü zaten Ortak Acı -1915 adlı bir kitabı vardı. Acaba, tekrarlar mı olacak diye düşündüğümü söylemeliyim. Ancak vaziyet hiç de öyle değildi. 320 sayfalık kitapta Ermeni meselesi 211’den itibaren ele alınıyor. Kitap 10 bölümden müteşekkil. Ağırlıklı olarak 1914 ve 15 yılları geçse de öncesine ait pek çok hadise ve şartların oluşması da gayet güzel bir şekilde anlatılıyor. İlk bölümde ‘Devler Karşısında Osmanlı’ deniliyor ve 20. Asra girerken dünyanın genel durumu ve Osmanlı’nın bunun karşısındaki ahvali resmediliyor. İngiltere, Fransa ve Rusya üçgeninde yapayalnız kalan Osmanlı’yı Almanlara yakınlaştıran sebepler çok iyi bir şekilde anlatılmış. Sonrasında ise II. Abdülhamid’le başlayan Türk-Alman yakınlaşması anlatılıyor. İttihat ve Terakki’nin yönetimi ele geçirmesi, Balkan Savaşları… İttihatçıların aslında hemen Alman safına geçmeyip, İngiltere, Fransa ve hatta Rusya ile ittifak kurma çabaları da yer buluyor kitapta. Alman İmparatoru Wilhelm’in Türkiye ziyaretleri ve devrin ruh hali yine iyi anlatılmış. Harbin patlak vermesinin ardından Osmanlı’nın savaşa giriş hikayesi de oldukça doyurucu bir şekilde işlenmiş. Özellikle İngiltere’nin parasını bizden alıp da üstüne yattığı iki zırhlı üzerinde Yavuz ve Midilli’ye geçiş süreci iyi işlenmiş. Sarıkamış, Çanakkale ve Kanal harekatları başta olmak üzere savaş şartları da teferruatlı bir şekilde verilmiş. Devrin bütün önemli aktörlerini o satırlarda bulabiliyoruz. Açıkçası ben çok şey öğrendim… Kitabın son birkaç bölümü ise Ermeni meselesine ayrılmış. Ermenilerin isyanları, çıkan olaylar, Rusya’nın etkisi ve yüzyıldır tartışılan o meşhur Tehcir Kanunu… Kanun niçin çıktı ve ortada gerçekten bir soykırım var mı gibi soruları merkeze alan harika bir anlatım var. Akyol’un Ortak Acı – 1915’ten de bildiğimiz temel tezi şu; ortada bir soykırım yok ancak karşılıklı mukatele var. Buna ortak acı diyebiliriz. Çünkü maalesef hayatının kaybeden, zulme uğrayan çok sayıda Ermeni sivil var. Bu bir gerçek. Bunun inkar edilmesi mümkün de değil doğru da değil. Lakin aynı şekilde Ermeni çetelerinin katlettiği çok ciddi sayıda bir Müslüman nüfus da var. Osmanlı’nın tehciri çıkarmasındaki esas maksat asla bir soykırım değildir. Savaş şartlarında kendi güvenliğini sağlamak için yapılan bir hamledir. Demem o ki, 1914 ve 1915’in Türk tarihindeki, Anadolu coğrafyasındaki karşılığını görmek için bu kitap çok ideal ve başarılı…

1914-1915 Felaket Yıllarında Osmanlı ve ErmenilerTaha Akyol · Doğan Kitap · 201556 okunma

··

16 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Mehmet Y.