Kitabın konusu başkaldırı, zulme karşı başkaldırıdır. Kötülüğün yerini mutlaka yenisi alacak, Abdi Ağa gidecek Kel Hamza gelecek; lakin bir İnce Memed gidecek bin İnce Memed gelecek!
Bu ciltte İnce Memed'in yanında Ferhat Hoca, Kasım, Şahan ilk kitaptaki yoldaşlarının yerini alır (Tabi Topal Ali'ye ve Ferhat Hoca'ya ben hayran kaldım).
İnce Memed dağlardan iner ama uzun sürmez. Çünkü haksızlık dağda olduğu kadar ovada da devam eder. İnce Memed ise Şakir Bey'i öldürüp tekrar dağlara çıkar. Orada da vaktinde düşmanla işbirliği yapıp sonradan rüzgarın tersine dönmesiyle saf değiştiren, halkının topraklarına çökerek vatanseverlik oynayan ve mebusluk yapan Arif Saim Bey'i öldürür.
İnce Memed artık bir tane değildir, haklı olmanın, direnmenin, boyun eğmemenin adı "İnce Memed" olmuştur. İnce Memed, kitabın sonunda ölmez çünkü insan yaşadıkça, var oldukça umut ölmez, mücadele bitmez. Belki zalimler de bitmez ama köyler, insanlar, yoksullar bir oldukça sorun kalmaz.
