Ben ne yazık ki burada kitaba dair düşünsel ve fikre yönelik bir inceleme yazısı yazmayacağım. Fakat Engels ile ilgili değinmek istediğim bir şey var ve üzerinde kısaca konuşmaktan kendimi alamadım. Metindeki dipnotlardan birinde Engels'in Marx'a dair şu sözleri ettiğini görüyoruz: "Burada kısa bir şahsi açıklama yapmam gerek. Son zamanlarda bu teorideki katkımla ilgili tekrar tekrar referanslar yapıldığı için burada birkaç kelime etmeden edemedim. Marx'la olan kırk senelik iş birliğimiz boyunca teorinin temelinde, özellikle geliştirilmesinde belli bir katkım olduğunu yadsıyamam. Fakat özellikle ekonomi ve tarih alanındaki temel prensipler ve hepsinden önemlisi son, tesirli anlatım Marx'ın eseridir. En azından belirli bazı alanlar haricindeki katkılarımı Marx bensiz gayet de başarılı bir şekilde yapabilirdi. Marx'ın yaptığını ise ben yapamazdım. Marx benden üstün, ileri görüşlüydü ve kalan hepimizden daha geniş ve hızlı düşünme yetisine sahipti. O bir dahiydi, o olmasa teori bugünkü haline asla gelemezdi." Onun Marx'tan bu biçimdeki bahsedişi, onu anma şekli ve ona duyduğu bu derin saygı beni hep etkilemiştir. Engels düşünsel tartışmalarının haricinde en ufak şekilde bir kendinden bahsetme çabasının içine girmeden "suç ortağını" rahatlıkla ve karşılıksız şekilde göklere çıkarıyor ve kendisini gölgede bırakarak aslında bizim gözümüzde daha da büyüyor. Ben artık bu durumu kendimce "Engels Effect" olarak adlandırıyorum.

Ludwig Feuerbach ve Klasik Alman Felsefesinin SonuFriedrich Engels · Sol Yayınları · 1976158 okunma

··

45 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

jes u. levin