Haşhaşilik; Şia mezhebinin İsmailli koluna mensup, kurucusu Hasan Sabbah'tan dolayı,' Sabbahiler' olarak da bilinen radikal bir tarikat. Hasan Sabbah, Sünni İslam'a savaş açmıştır. Onun öğretisine halifelik Hz. Ali ve Hz. Fatma’dan doğan çocuklarda olmalıdır. Kendi inanç görüşlerini Şiilik mezhebi üzerine inşa etmiştir. Kitaba da adını veren "Haşhaşi" kelimesi Haçlı kayıtlarında görülen "assasini, assissini, heyssisini" gibi kelimelerin kökeni Arapçadaki "haşhaş" kelimesidir. Arapça lisanında bu kelime 'kuru ot' manasına geliyor. Günümüz yakın tarihinde ise Bu kelime "hint keneviri" için kullanılan bir tanım. Hasan Sabbah; müritlerine Şia mezhebinin esaslarına bağlı kalan manasında " esasiyim" demekten hoşlanırmış. Yabancı tarihçiler ve seyyahlar bu terimi yanlış anladıkları için Haşhaşi demekteler. Günümüz adı ile Haşhaşiler İran, Irak ve Suriye topraklarına yayılmışlar. Bernard Lewis'in de söylediği Haşhaşi kelimesi sadece Suriye' de varlık gösterenler için kullanılmış. Birçok efsanede ya da romanda geçen " Cennet Bahçesi" benzetmesi biraz abartı olarak işlenmiş. Haşhaşilerin ana üssü konumundaki "Alamut Kalesi" bir zamanlar İran topraklarında hüküm sürmüş olan Deylem Krallarından kalma bir yer. Zaten kale de Deylem vadisinde yer alıyor. Öyle süt akan nehirler, hurilerin bir görünüp bir kaybolduğu yer değilmiş. Hasan Sabbah Kur 'an tefsir etmiş, kendi cağına göre âlim ve kurnaz bir zat. Müritlerini Kur 'an ve hadislerde anlatılan cennet tasvirlerine inandırmasını iyi bilen biri. Tarikat'ın iki amacı var. Birincisi İslam’daki Sünni egemenliğe son vermektir. İkincisi ise Hasan Sabbah'ın baş düşmanı vezir Nizamülmülk'ü ortadan kaldırmaktır. Bu doğrultuda Hasan Sabbah seçkin müritlerinden fedailer adında bir özel grup oluşturmuştur. Bunlar ilmi eğitimin yanı sıra fiziki eğitim de almıştır. Kullandıkları silah bulundukları döneme göre en hızlı olan hançerdir. Fedailer Hasan Sabbah’ın başta bulunduğu 35 yıllık dönemde Başta, Selçuklu Devleti veziri Nizamülmülk olmak üzere 50’ye yakın suikast düzenlemiştir. Fedailerin eylemlerinde hançer kullanmaları bakımından tarihteki ilk terör örgütü olarak ifade edilmeleri yanlıştır. Çünkü Haşhaşiler’den önce tarihte benzeri şekilde eylem gerçekleştiren Yahudi grup “Siccariler” vardır. Roma dönemi yöneticilerine hançer ile eylem yapmışlardır. Bu durumda Haşhaşiler Siccarileri taklit etmiş diyebiliriz. Bernard Lewis; orta çağ İslam tarihi konusunda uzman bir akademisyendir. Ki konu ile ilgili dönemin vakanüvislerinin kitaplarına ve İsmailli öğretisi vakanüvislerinin eserlerinden yararlanmıştır kitabı yazarken. Bugüne kadar Haşhaşiler ve Hasan Sabbah ile ilgili hep roman okumuştum. İnceleme araştırma olarak ilk okuduğum kitap. Benim yerinde bir kaynak oldu. Zira önceki okuduğum romanların temelini de bu kitapta anlatılanlar teşkil ediyor.

HaşhaşilerBernard Lewis · Kapı Yayınları · 2021337 okunma

··

178 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Mehmet Cuma ÖZTÜRK