Bu kadar iyi bir çalışma neden bu kadar kötü bir isimle piyasaya sürülür anlamak güç. Çeviriyle alakalı bir sorun değil bu, orijinal adı Science is A Secred Cow. Birebir çevirisi de "Bilim Kutsal Bir İnektir." Kitap bu adı, son cümlesinden alıyor. Bilim insanlarının bizi düzenleyip orta hale getirmesini engellemek için onlarla eğlenebilir, kahkahalarla gülebiliriz diyor yazar ve bilim insanlarını kast ederek kitabı şöyle noktalıyor: "Ne yapıyorlar ki? Dünya üzerindeki en gülünesi şeyi. Kutsal bir ineğin etrafında toplanıp eğiliyorlar." Buradaki "kutsal inek" tabiri Hindu inançlarına bir gönderme olabileceği gibi İsrailoğulları geleneğindeki meşhur "buzağı tapınması"na da bir gönderme olabilir -şahsen ikinci ihtimali daha yüksek buluyorum. Çünkü bilim tapıcılığı, buzağı tapınıcılığından daha makul durmuyor; en az onun kadar sapkınca. Kitap, bilim denilen kutsala yönelik tespit ve eleştirilerden oluşuyor. Yazar "bilim" denilen ucubeye oldukça vakıf biri gibi görünüyor ve çeşitli açılardan bu yeni putu açığa çıkarmaya çalışıyor. Bunu yaparken de bol miktarda pratik zemin sağlıyor ve bilindik alanlardan örnekler veriyor ve istatistiki bilgilerle anlatımını zenginleştiriyor. Bilim karşıtlığı ya da bilim eleştirisi veya anti-bilim denildiğinde felsefede akla gelen ilk ve en ünlü isim Paul Feyerabend'dir. Onun Yönteme Karşı kitabının ondan daha meşhur olduğu söylenebilir, çünkü kitabı bilinir kılan yazarı olmamıştır, aksine yazarı bilinir kılan kitabı olmuştur. Bu kitap Feyerabend'in kitabı kadar hacimli değil, içeriği onun kadar zengin değil, onun kadar ince elenip sık dokunmuş bölümlerden ve iddialardan oluşmuyor ama tüm bunlara rağmen ondan daha önemli bir eser. Kitabı bu kadar önemli kılan yazıldığı tarih. Feyerabend'in Yönteme Karşı kitabı yazılmadan 28, Thomas Kuhn'un meşhur Bilimsel Devrimlerin Yapısı kitabı yayınlanmadan 2 yıl önce bu kitap piyasaya sürülmüştür: 1950'de. 70 yıl önceki koşullar, 1940'larda alandaki farkındalık düzeyi ve bilimsel atmosfer dikkate alınırsa oldukça orijinal ve cesur bir çalışma olduğu teslim edilmelidir. Kitaptaki bir tuhaflık da yayınevinden kaynaklı. Arka kapağında "George F. Kneller'in Bir İnsan Çabası Olarak Bilim adlı eserinin geniş bir özeti, İsmet Özel çevirisiyle sunuluyor" notu var. Kimdir Kneller? Alanla ilgilenenlerin adını zor duyacağı bir isim. Ama önemi yok. Kitap Türkiye'de 1990 başlarında ya da ortalarında basılmış (elimdeki ikinci baskısı 1997), öyle olunca "İsmet Özel çevirisiyle" notu reklam açısından da fiyaka açısından da planlı bir hamle gibi duruyor. Tuhaf olan şu ki çeviri metin tamamen başka bir şahsa ait bir başka kitabın özeti. Bir bilim kitabının bir kısmı başka bir bilim kitabının özeti! Garip. Daha tuhafı ise çevrilen metinle ve çeviriyle alakalı. Çevrilen metin oldukça güdük bir metin, neredeyse hiçbir şey demeyen bir özetinin, özetinin, özeti metni yani. Çeviri ise şunu dedirtiyor: Bilimsel bir metin ancak bu kadar kötü çevrilebilir. Metni bugün google translate ile çevirseniz sanırım İsmet Özel çevirisinden daha iyi bir çeviri elde edersiniz. Bilim felsefesi ilgililerinin görmesi, ilgi duymayanların ise yakınından dahi geçmemesi gereken bir kitap. Hele hele bilimi kutsayıp etrafında dans ederek kendilerinden geçen pozitivist zihinler... onların kapağına dahi el sürmeleri dinlerinde büyük bir günah kabul edilebilir. İyi okumalar.

Bilim Kutsal Bir İnektirAnthony Standen · Şule Yayıncılık · 199926 okunma

·

205 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

ali