Vatan
— Sen hiç savaşa gittin mi, Zorba? O, büzülerek karşılık verdi:
— Ne bileyim ben? Hatırlamıyorum. Hangi savaşa?
— Vatan için yapılan savaş, demek istiyorum işte!
— Sana bırak o lâfları demedim mi ben?
Geçmiş saçmalar, unutulmuş saçmalardır!
— Bunlara saçma mı diyorsun, Zorba? Utanmıyor musun?
Vatan için böyle mi konuşursun sen?
Zorba boynunu uzatıp bana baktı. Ben de yatağa, uzanmıştım,
tepemde kandil yanıyordu; uzun uzun bana baktı; bıyıklarını avuçladı, sonra da,
— Çiğ şey, dedi... Öğretmen eti, öğretmen beyni...
Bağışla ama, patron, sana ne söylersem havaya gidiyor!
Ben karşı koydum:
— Ama neden? Ha, anlıyorum Zorba, yemin ederim ki anlıyorum!
— Evet, beyninde anlıyorsun. Diyorsun ki: Doğru, yanlış, böyledir,
böyle değildir, haklıdır, haklı değildir. Ama bundan ne çıkar?
Konuştuğun zaman ben, senin kollarına, ayaklarına, göğüslerine bakıyorum;
onların hepsi de dilsiz duruyor; bir şey söylemiyorlar. Kanları yokmuş gibi...
Öyleyse, nasıl anlayabilirsin? Kafadan mı? Püff. Onu kışkırtmak için bağırdım:
— Söyle be Zorba, evirip çevirme! Bana öyle geliyor ki, vatan senin pek
umurunda değil, namussuz!
Zorba kızdı, yumruğunu duvara vurdu ve tenekeler gibi gümbürdedi:
— Şu gördüğün ben!., diye bağırdı. Bana söyleme bunları...
Ben Ayasofya'yı saçımla örmüş, boynuma asmış, tam göğsümün üstünde
muska gibi taşımışım...
Evet, şu koca ellerle ve o zaman karga gibi simsiyah olan şu saçlarımla
örmüştüm. Şu gördüğün ben, Pavlos Melas ile birlikte, Makedonya
kayalıklarında dolaşıyordum; leventtim, boyum, nah şuraya kadardı,
dev gibiydim; çaprazlarımla, tozluklarım, muskalarım, zincirlerim, fişeklerim,
tabancalarımla! Sırf demir, gümüş ve çivi idim ve yürüdüğüm zaman,
bir süvari geçiyormuş gibi gürültü çıkarırdım. Nah, buraya; buraya bak!
Buraya bak... Buraya bak!..
Gömleğini açtı, pantolonunu çıkardı, sonra şöyle buyurdu -.
— Getir kandili buraya!
Kandille yaklaştım; porsumuş zayıf vücudu aydınlandı;
derin yaralarla, kurşun delikleriyle dolu vücudu kalbur gibiydi.
— Şimdi buraya da bak! Döndürüp sırtını gösterdi:
— Görüyorsun, arkamda bir yara bile yok... Anladın mı?
Al şimdi kandili öteye! Pantolonuyla gömleğini giydi ve yatağına oturdu.
Kızgın bir halde bağırdı:
— Saçma ha!?. Ayıp! İnsan ne zaman insan olacak be?
Pantolonlar, kolalı yakalar, şapkalar giyiyoruz ama,
hâlâ katırız, kurduz, tilkiyiz, domuzuz. Bizde Tanrı'nın sureti varmış!
Kimde? Bizde mi? Tuh suratımıza!
Zorba'nın kafasında korkunç anılar canlanıyor, durmadan da kızıyordu.
Çürümüş, sallanan dişlerinin arasından anlaşılmayan sözler çıkmaktaydı.
Kalktı, sürahiyi yakalayıp içti, içti, serinledi. Kendine gelince,
— Nereme dokunsan inlerim, dedi. Yaralarla doluyum.
Bana ne diye oturmuş, kadınlardan dem vuruyorsun?
Ben, sahici erkek olduğumu anlayınca, dönüp onlara bakmıyordum bile.
Dönsem de, şöyle horoz gibi zıplayarak bir an onlara dokunur kaçardım.
«Kokmuş sansarlar,» derdim, «kokmuş papaz karıları, gücümü yutmak istiyorlar,
tuh yokolasıcalar!» Sonunda tüfeğimi alıp yola koyuldum!
İsyanlara katıldım, komitacı oldum.
Birgün akşam üzeri, bir Bulgar köyüne daldım, bir ahırda saklandım.
Bu vahşi, kan içici bir komitacı olan Bulgar papazının eviydi.
Geceleyin cübbesini çıkarır, çoban elbisesi giyer, silâhlanır ve Yunan
köylerinin yolunu tutardı; gün doğarken geri döner üstündeki
çamurla kanları yıkar, dinsel törene girerdi.
O günlerde Yunanlı bir öğretmeni yatağında uyurken öldürmüştü.
İşte ben, papazın ahırına girip beklemeye başladım.
İki öküzün arkasında uzanıp başımı gübrenin üstüne koydum, bekledim.
Derken, gece olacağı sırada papaz, hayvanlarını yedirmek
için içeri girdi; üstüne atılıp koyun gibi boğazladım. Kulaklarını kesip aldım;
yani, Bulgar kulağı koleksiyonu yapıyordum; neyse, papazın kulaklarını alıp
kaçtım işte...
Birkaç gün sonra, öğle üzeri, aynı köye sözde seyyar satıcıymışım
gibi girdim; silâhlarımı köyde bırakmış, bizim çocuklar için ekmek, tuz, çarık
almak üzere köye girmiştim. Bir ara, evin birinin önünde, elele tutuşmuş
dilenen, siyahlar giymiş çıplak ayaklı beş çocuk gördüm. Üçü kız, ikisi oğlandı;
en büyükleri on yaşında olmalıydı; en küçüğü ise, bebekti daha;
büyük kız onu kucağında tutuyor, ağlamasın diye okşuyordu.
Neden bilmiyorum ama, Tanrı'nın kışkırtması olacak, çocuklara yaklaşacağım tuttu.
Bulgarca sordum: 'Kimsiniz siz be çocuklar?'
En büyükleri olan erkek çocuğu, küçük başını kaldırdı:
«Geçende ahırda kesilen papazın!» dedi.
Gözlerim karardı, toprak değirmen taşı gibi yuvarlandı, yeryüzünün dönmesi durdu. «Yaklaşın be çocuklar!» dedim,
«gelin yanıma!..» Türk liraları ve mecidiyelerle dolu kesemi kuşağımdan
çıkardım, diz çökerek yere boşalttım: «Nah, alın!» diye bağırdım. «Alın, alın!»
Çocuklar yere yumuldular; mecit ve liraları küçük elleriyle topluyorlardı.
Ben bağırıyordum:
«Sizin bunlar, sizin! Alın onları!» Eşya ile dolu selemi de bıraktım:
«Hepsi sizin ,alın!» Ve hemen tabana kuvvet, köyden çıktım, gömleğimi açtım,
örmüş olduğum Aya-Sofya'yı çıkarıp yırttım, attım ve koştum, koştum...
Hâlâ da koşuyorum!
Zorba duvara dayandı, dönüp bana baktı:
— Böyle kurtuldum! dedi.
— Vatandan mı kurtuldun?
Zorba sakin ve kararlı bir sesle karşılık verdi:
— Evet, vatandan! Biraz sonra da:
— Vatandan kurtuldum, dedi, papazlardan kurtuldum, paradan kurtuldum;
silkiniyorum. Silkindikçe de hafifliyorum.
Nasıl söyleyeyim sana?
Kurtuluyor, insan oluyordum.
Zorba' nın gözleri parlıyor, kocaman ağzı mutlu bir halde gülüyordu.
Kısa bir sessizlikten sonra yine feryat etti;
kalbi taşıyor, artık ona komuta edemiyordu:
— Bir zamanlar diyordum ki: Bu Türk'tür, bu Bulgar'dır ve bu Yunanlı'dır.
Ben, vatan için öyle şeyler yaptım ki patron, tüylerin ürperir; adam kestim, çaldım,
köyler yaktım, kadınların ırzına geçtim, evler yağma ettim...
Neden? Çünkü bunlar Bulgar'mış, ya da bilmem neymiş...
Şimdi kendi kendime sık sık şöyle diyorum .
• Hay kahrolasıca pis herif, hay yokolası aptal!
Yani akıllandım, artık insanlara bakıp şöyle demekteyim :
Bu iyi adamdır, şu kötü. İster Bulgar olsun, ister Rum, isterse Türk!
Hepsi bir benim için. Şimdi, iyi mi, kötü mü, yalnız ona bakıyorum.
Ve ekmek çarpsın ki, ihtiyarladıkça da, buna bile bakmamaya başladım.
Ulan, ister iyi. ister kötü olsun be! Hepsine acıyorum işte...
Boşversem bile, bir insan gördüm mü içim cız ediyor.
Nah diyorum, bu fakir de yiyor, içiyor, seviyor, korkuyor,
onun da Tanrı'sı ve karşı Tanrı'sı var, o da kıkırdayacak ve dümdüz
toprağa uzanacak, onu da kurtlar yiyecek... Hey zavallı hey!
Hepimiz kardeşiz be... Hepimiz kurtların yiyeceği etiz...
Can YayınlarıKitabı okudu
··
56 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.