OLAĞANÜSTÜ İNSAN NE YAPABİLİR ?
19.yüzyıl Rusya'sı sınıfsal farklılıkların keskin olduğu bir dönemdir. Rusya'nın diğer kentlerinde de olduğu gibi birbirinden tamamen farklı iki St. Petersburg vardır. Birinci Petersburg mimarisiyle, çarıyla, bahçeleriyle ve yükselen burjuva sınıfıyla var olandır. İkinisi ise tüm çıplaklığıyla ağızları açlıktan kokan insanlar, sokakta dilenen çocuklar "…ki o çocuklar çocuk olarak kalamazlar o yerlerde." (s.388), insanların ruhunu emen dar evler, ailesini geçindirmek için toplumca yanlış olan yollara başvuranlar ve daha niceleri. İşte böyle bir yerdir Petersburg. Bu dönemde yöneticilerle yönetilenler arasındaki net çizgi oluşmuştur. İşte Dostoyevski'nin kaleme aldığı Suç ve Ceza böyle bir dönemde geçmektedir.
Romanın başkahramanı Raskolnikov yaşadığı toplumsal koşulların son derece farkında olan bir hukuk öğrencisidir. Kendi tabiriyle üstün insan olduğunu düşünür Raskolnikov. "Üstün insan dediğimiz kişiler iyi bir düzen adına günün düzeninin yıkılmasını savunurlar, kurtarıcıdırlar." (s.306) Onlar için zafere giden her yol mübahtır. Napoleon ya da Muhammet gibi. Kalabalığın dışında koskoca evrende tek başınadır. Sosyal hayatın kurallarını reddeden, aykırı bir gençtir Raskolnikov. İçinde bulunduğu yoksulluğa rağmen paraya önem vermez." Ne var ki, paraları geri almasının olanaksız olduğunu, öyle olmasa bile onları gene geri alamayacağını düşündü."(s.40) Onun derdi sistemledir. Bu sisteme başkaldırarak tefeci bir kadın olan Alyona Ivanova'yı ortadan kaldırır. Ivanova paragöz, merhametsiz, şiddet bağımlısı ve fakir insanlardan beslenen biridir. Kısacası kapitalist toplumun ta kendisidir.
Bu ekonomik eşitsizlikte kaybolmuş bir karakter de devlet memuru olan Marmeledov'dur. Marmeledov yaşadığı öyle bir sefalettir ki karısının çoraplarını bile satıp içkiye verir. (s.27) Raskolnikov' la da yolları bir meyhanede kesişir. Marmeledov'un kızı Sonya ailesini geçindirmek için fahişe olur. Sonya kötü veya yanlış bir insan mıdır ? Toplum tarafından kolayca damgalanan bu insan aslında yaptığı ve yaşadığı şeylere mecbur bırakılmıştır. Sonya ailesi için her şeyi yapmaya hazırdır hatta sarı kartı olduğu için ailesinden ayrı yaşamayı bile göze alır. Babasının ölümünden sonra daha fazla sarılır üvey annesine ve kardeşlerine. Hırsız olduğunu bile söylerler ona ve yine toplum fakir olanı suçlu bulur, zengin olanın yalan söyleyeceği kimsenin aklının ucundan bile geçmez. Günümüzde de böyle değil midir zaten ?
Raskolnikov'un kızkardeşi Dunya Rusya'da bir kasabada yaşamaktadır. Kasabanın önde gelen Svidrigaylovların evinde mürebbiyelik yapmaktadır. Marfa'nın kocası Dunya'ya sarkıntılık yapmaya başlamıştır. "Marfa Petrovna kocasının bahçede Dunyacığıma yalvarıp yakarırken söylediklerini bir rastlantı sonucu dinlemiş olayı bütünüyle ters değerlendirip suçlunun Dunya olduğunu düşünmüş, kızcağızı suçlamış. Hemen orada korkunç şeyler olmuş: Marfa Petrovna tokat bile atmış Dunya'ya." (s.46) Aynı Sonya'nın başına geldiği gibi kasabadaki herkes ev sahiplerinin çok zengin ve saygın insanlar oldukları için suçlanacak kurbanı çoktan seçmişlerdi. Marfa sonunda hatasını anlamış ve kendini affetirmek için "zengin" bir eş bulmuştu Dunya'ya. Dunya kendisini toplum önünde meşrulaştırmak için daha iyi bir fırsat bulamazdı ve kabul etti. Tabi ki bu kabul etmenin altında başka nedenler de var ağabeyinin geleceğini düşünerek ailesini ön planda tutarak kabul etmiştir bu teklifi kuşkusuz. "Bay Lujin'in avukatlık bürosuna ortak bile olacakmışsın." (s52) Dunya'nın nişanlısı Bay Lujin olduğu mevkiye tırnaklarıyla kazarak gelmiştir. Bu yüzden kendini adeta bir tanrı olarak görür. İnsanların hele ki fakir insanların -Dunya gibi- fakirliğinden yararlanarak onları parasıyla yönetebileceğini düşünür. "… tam o anda, size "evet" dediği anda… daha çok, onun yoksul olduğuna sevindiğinizi… bir erkeği yoksul bir kızla evlenmesinin daha uygun olduğunu, çünkü böylece ona sözünüzü daha rahat geçirilebileceğini… onun velinimeti olduğunu, başa kakabileceğini… gerçekten söylediniz mi? " (s.179)
Suç ve Ceza romanında gördüğümüz gibi fakirler her zaman aşağılanan, istenmeyen, yalancı, muhtaç, hastalıklı, veremli, hırsız, fahişe, sarhoş ve bunlar gibi bu sıfatların hiçbirini hak etmeyen insanlar olurken burjuva yani zengin sınıfı onları kullanmaya, onlardan yararlanmaya ve sömürmeye devam edecekler. Ta ki aramızdan biri çıkıp ben olağanüstü insanım diyene kadar.
Suç ve Ceza 
Fyodor Dostoyevski
·
12 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.