Batı kökenli bir yaklaşım olan psikanalizin, bir iyileştirme aracı olarak kullanılsa bile, onun da kökeninde Batı insanının bunalımı ve rasyonel düşünce yatar. Bu durum çelişki yaratır. Analiz ilişkisinde de bunun yansımasını görmek mümkündür. Analist, analize gelen hastayla sürekli bir hiyerarşi ilişkisi kurar. Freudcu psikanalizde analistin üstün bir hoca ve örnek alınacak bir insan olarak görülmesi Fromm açısından sorun teşkil etmektedir. Bu yaklaşım ona göre çağın insanını, iyileşme amacıyla gittiği analizden elinin boş dönmesine sebep olmaktadır. Dolayısıyla Fromm rasyonalizmle yoğrulmuş bir psikanalize alternatif arayışına girer. Bu arayışın uğrağı Zen Budizm’dir. Bunun bazı sebepleri var tabii. İlki Zen Budizm’in insana bakışıyla psikanaliz arasındaki benzerliktir ya da bu benzerliği Fromm ve onun atıf yaptığı D. T. Suzuki’nin kurduğunu söylemek daha doğru olur. İkinci bir sebepse, Zen Budizm’in inanç anlayışının Batı düşüncesinden farklı olarak daha insan merkezli olmasıdır. Bu ikinci sebebi kitaptan doğrudan çıkarmak oldukça zahmet istiyor. Zira Fromm her ne kadar Batı düşüncesini eleştirse bile, yer yer Zen Budizm’le Hıristiyanlık arasında şaşırtıcı benzerlikler kurabilmektedir. Bu da Fromm’un kullandığı inceleme yöntemini açıklarken meselenin ahlaki boyutuna (yoksa dini mi demeli?) değinmemesinden kaynaklanıyor olabilir. Bunu bir kenara bırakıp Zen Budizm’le psikanaliz arasındaki ayrıma da bakmak gerek. Zen Budizm, psikanalizden farklı olarak hocayla öğrencinin birlikte aydınlanmasını sağlar Fromm’a göre. Öğrenci kendi özgür iradesiyle baş başadır. Psikanalizdeki zorlama burada yoktur. Batı düşüncesi topyekün, özne-nesne ayrımı üstüne kuruluyken Zen Budizm bu ikilikten kurtulmuştur. İnsan düşünceyle değil, deneyimle bir şeyleri fark eder. O yüzden Freudcu psikanalizin düşünce yoluyla farkında olunmayanın farkına vardırma çabası, burada kendisini bütünüyle anlamaya bırakır... İyi Okumalar

Psikanaliz ve Zen BudizmErich Fromm · Yol Yayınları · 1997317 okunma

··

47 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.