Platon, diyaloğu Euthyphron ve Sokrates’in Baselius denilen Atina’da dini davaların görüldüğü bir mahkemenin önünde karşılaşmalarıyla başlatır. Sokrates buraya idamına da sebeb olacak suçlama üzerine gelmiştir (Sokrates Meletos tarafından yeni Tanrılar icat etmek ve Yunan Tanrılarına inanmamakla suçlanıyordu). Bir kahin ve din adamı olan Euthyphron ise Basileus’a babasını davacı etmek için gelmiştir. Diyaloğun temel meselelerine gelmeden önce diyaloğu başlatan olaydan kısaca bahsetmemiz gerekiyor. Euthyphron, babasının bir katili hapsederek ihmal sonucu katilin ölmesine sebeb olması üzerine, babasına cinayetten dava açar. Yakın çevresi Euthyphron’un babasına dava açmasını dine uygun bulmaz. Euthyphron, bu durumu Sokrates’e anlatırken dine uygun olanı kendisinin iyi bildiğini akrabalarınınsa yanıldığı vurgular. Euthyphron’un bu kibirli tavrı Sokrates’in hoşuna gitmemiş olmalı ki Euthyphron’un ilahi adalet dine uygunluk ve dine aykırılık hakkındaki görüşlerini sorgulamaya başlar. Sokrates bu sorgulamada da diğer diyaloglarda olduğu gibi diyalektik ve maotik tekniklerini kullanır. 1.Dine uygunluk ve dine aykırılık nedir? Birbirlerinin zıddı mıdır? Bu kavramların tanımı nasıl olmalı? Sokrates euthyphron’dan dine uygun olanın net bir tanımını yapmasını ister, insan düşünen hayvandır gibi. Tanım; bize şeylerin mahiyetini açıklar. Bu kavramlar üzerinde öyle bir tanıma ulaşalım ki nesnesi üzerinde bize kesin bilgiyi sağlayabilsin. İdeaları bilmemiz bize o ideanın pay aldığı nesnelerin bilgisini de verir dolayısıyla“dine uygunluk” ideasının ne olduğununa ulaşmamız bize neyin dine uygun olup olmadığının da bilgisini sağlar. Euthyphron’un ilk dine uygunluk tanımı; Tanrıların sevdiği şey dine uygun sevmediği şey dine aykırıdır. Sokrates’in itirazı: Dine uygun ve aykırı olan şeyler birbirine zıttır. Nicel olan şeyler üzerinde herkes ortak fikirdedir. Üzerinde anlaşamadığımız konular, doğru-yanlış iyi-kötü güzel-çirkin gibi yargılar nesnenin niteliksel yanlarıdır. Bir nesnede bu zıtlıklar aynı anda bulunabilir çünkü bunlar değer yargılarıdır. Sonuç olarak, bir şey hem dine uygun hem de dine aykırı olabilir. 2.BÜTÜN TANRILARIN SEVDİĞİ ŞEY DİNE UYGUNDUR. BÜTÜN TANRILARIN NEFRET ETTİĞİ ŞEY DİNE AYKIRIDIR. Sokrates’in itirazı: nesneler iyi veya kötü güzel veya çirkin gibi nitelemeleri özünde bulundurmazlar onları biz öyle adlandırırız. Olgular değerden bağımsızdır. Bu bölümde din felsefesine ilahi buyruk teorisi olarak da geçen bir tartışma yapılıyor. "bir şey Tanrı tarafından emredildiği için mi iyidir yoksa iyi olduğu için mi tanrı emretmiştir. Mesela, yalan söylemek özü gereği kötü bir davranış mıdır yoksa bazı durumlarda yalan söylemek iyi olabilir mi ? 3.DİNE UYGUN OLAN ADİL MİDİR ? Bir şey dine uygun olduğu için mi adildir yoksa adil olduğu için mi dine uygundur ? Sokrates’e göre dine uygun olanlar adil olmalı tek sayılar kümesini sayılar kümesinin kaplaması gibi. 4.DİNDARLIK NEDİR ? …………………………..

EuthyphronPlaton (Eflatun) · Kabalcı Yayınevi · 2011822 okunma

·

69 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.