Elde var Hüzün ...
Ressam olamayacağım , dedim .
Yazar olacağım ben...
İstanbul: Hatıralar ve Şehir, Orhan Pamuk'un 2003 yılında yayımlanan kitabıdır. Kitapta Pamuk çocukluğundan 22 yaşında romancı olmaya karar verdiği güne kadarki dönemi, bu dönemin İstanbul'unu ve kendisinin şehirle kurduğu bağı anlatır. Vikipedi'de kitap hakkında kısaca böyle bilgi veriliyor .
Orhan Pamuk bir anlatı ustası olmasının yanı sıra bence inanılmaz bir hafızaya sahip bir yazar . Özellikle hatıralar konusunda hiçbir ayrıntıyı es geçmeyecek derecede bir duygusal zekaya sahip . Romanlarında bu zekanın ürünü olan ayrıntıları anlatırken kahramanlara affediyor kendi yaşamını anlattığı bu eserde ise kahraman bizzat kendisi olduğu için bu zekayı fark etmeden belgeliyor.
Eser iki kısım olarak düşünülmüş : Hatıralar ve Şehir . Hatıralar bölümü yazarın Doğumundan Üniversite ikinci sınıftayken okulu bırakma düşüncesini yoğun olarak yaşadığı ve yazar olmaya karar verdiği yirmi iki yaşına kadar olan süreci kapsıyor . Şehir bölümü ise Istanbul ile ilgili yazarın bilgilerini, bir deneme , makale yer yer anı tarzında dile getirdiği bölüm . Bu bölümler keskin çizgilerle birbirinden ayrılmıyor aksine iç içe geçerek eserin yapısını bir bütünlük halinde okura sunuyor .
Özellikle Hatıralar bölümü , yazarın yaşam öyküsünü anlattığı için hem merak uyandırıcı hem de akıcı bir tarza sahip . Pamuk romanlarını okuyanlar bilirler , yazar romanlarında en dikkat çeken özellik bence ayrıntılar ve bu ayrıntıları anlatma sanatı. Yazar hiçbir ayrıntıyı kaçırmaz , bu ayrıntıları olay örgüsüne nakış işler gibi yerleştirir. Hatıralar bölümü yazarın bu ustalığa nasıl eriştiğinin anahtarını okuyucuya veriyor : Resim sanatına karşı yeteneği ve ilgisi . Resim çizdiği zamanlarda kazandığı izlenimci bakış açısı yazara bir yazma sihri kazandırıyor . Resim çizmeye olan ilgisi ailesi tarafından destekleniyor ilk etapta . Yazar bu desteğin de etkisiyle biraz da ailesinin dikkatini çekmek için resim çizmeyi hayatının bir numarasına yerleştiriyor. Bunda gençliğin verdiği heves ve en önemlisi ilk aşkım dediği 'Karagül' olarak gizlediği badem kokulu sevdiğinin de etkisi yadsınamaz . Ta ki ailelerin onaylamadigi ve kızın İsviçre'ye okumaya gönderildiği zamana kadar. Yazar , özellikle annesiyle hararetli akşam tartismalarinin sonucunda ailesinin de istemediği resim hevesini ,sevdasını terk ediyor . Annesiyle tartışmasının sonunda ,annesinin özellikle Mimarlık bölümünü bırakmayıp bir meslek sahibi olmasını şiddetle dile getirdiği romanın son bölümünde yazarın verdiği cevap ve romanın son cümlesi şöyle :
"Ressam olamayacağım , dedim . Yazar olacağım ben..."
Şehir bölümünde ise Yazar benim şehrim olarak adlandırdığı Istanbul'u anlatıyor . Istanbul'u anlatırken yazarın hissettiği duygu, kendisinin de sıkça dile getirdiği "hüzün" duygusu . Osmanlı imparatorluğunun yıkılmasıyla şehri bir sis gibi çevreleyen hüzün , şehirden insana ,insandan şehire bulaşan bir hastalık misali . Hüzün kelimesini etimolojisini didikleyene kadar içselleştiren yazar ,bu melankolik halini bir bakıma şehre de yansıtıyor.
Istanbul ile ilgili o döneme kadar yazılmış eserlerden bahseden yazar özellikle Ahmet Hamdi Tanpinar'in Beş Şehir adlı eserindeki Istanbul bölümünü alt metin olarak kullanıyor . Tanpinar ve Yahya Kemal Beyatlı hakkında düşüncelerini dile getirirken özellikle Ahmet Rasim'in Istanbul hakkındaki düşüncelerinden övgüyle bahsediyor . Istanbul Ansiklopedisi adlı eserin sahibi Reşat Ekrem Koçu'nun döneminin sanat ve düşünce anlayışı dışında oluşturduğu bu eseri Istanbul adına bir hazine olarak görüyor . Ayrıca Istanbul'a ziyarete gelen Batılı sanatçılardan da bahseden yazar bu yazarların Istanbul hakkındaki düşüncelerini de okura aktarıyor . Mesela Flaubert'in Istanbul ziyaretini tatsız bir şekilde yarıda bırakıp ülkesine döndüğünü ve bu yazarın Istanbul seyahatinden memnun ayrılmadığını anlatıyor .
Pamuk bu eserini sayfalara eklediği fotoğraflarla zenginleştiriyor . Fotoları konuya uygun olarak seçmiş ve fotolar özellikle siyah beyaz olarak seçilmiş . Yazarın kendi fotoğrafları dışında özellikle Ara Güler başta olmak üzere birçok sanatçıdan fotoğraf mevcut . Eserin sonunda Fotoğraflar Hakkında olarak verilen bölümde fotoların bibliyografyası verilmiş .
Dizin kısmında yazarın yararlandığı kaynaklar sıralı olarak verilmiş. Bu bölüme bakmak bile yazarın ne kadar büyük bir emekle eserini oluşturduğunu görüyoruz .
Kitabı okurken çok anlamlı ve etkileyici alıntılar bulacağınızın teminatını veriyor , en sevdiğim alıntıyla bu incelememe son veriyor ve hepinize keyifli okumalar diliyorum...
"Utangaçtım, hayattan korkardım..." 
İstanbul 
Orhan Pamuk
·
37 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.