Bu kitabın türü otobiyografi. Otobiyografinin ne demek olduğunu bilmeyen yoktur sanırım. Bu kitabın bir otobiyografi olduğunu öğrenenler kitabı okuyunca sadece bir şahsın hayat hikayesini okumuş ve öğrenmiş olacağını düşünebilir. Çok otobiyografik eser okumamama rağmen otobiyografinin mantığının sadece bir şahsın hayatını anlattığını biliyordum ta ki bu kitabı okuyana kadar. Evet bu kitap bir şahsın hayatını anlatıyormuş gibi duruyor lakin okuyanlar bilir ki bu kitap bi şahısta bir tarih , bir toplum ,bir insanlık dramı anlatmaktadır. İşin kötü tarafı bu dramı yaşayan tek insan Malcom değildir. Peki Malcom kimdir ? Malcom ezilen bir ırkın savunucusudur. Evet o avukat olamamıştır fakat hiç bir avukatın yapmadığı kadar savunma yapmıştır. Malcom siyah bedeniyle Amerika'nın hatta Avrupa'nın da karanlık tarafını aydınlatmaktadır. Malcom da aynı zamanda Müslümanlık dramı da görmekteyim. Sırf Malcom müslüman olduğu için değil . Siyah insanların yüzyıllar boyunca bu zulme karşı çıkamama sebebiyle Müslümanların yapılan eziyetlere karşı çıkamama ve de sessiz kalmak zorunda olma sebebi aynıdır. Birlik beraberlik içerisinde olamamaktadır. Eğer siyahlar birlik içinde hareket edebilseydi ve hayatı pahasına kendi haklarını savunan bu olağanüstü adama sahip çıkmış olabilseydi bu insanlık dışı muamelelere daha fazla katlanmak zorunda kalmayacaklardı.
Bu kitabı okurken çeşitli yerlerinde özellikle malcom müslüman olduktan sonra sürekli kendi Müslümanlığımı sorguladım. Dilim elhamdülillah müslümanım diyordu. Fakat kalbim ne diyordu? Bütün hayatını canını ve zamanını İslam'ın yücelmesi için harcayan bir adamın varlığında kendimi Müslüman olduğum için bahtiyar hissetmekten utandım. Hep sordum kendime sahi sen ne yaptın bu yüce din için ? Bunlardan bahsetmişken malcomun haklı eleştirisine değinmeden geçemeyeceğim " Görebildiğim kadarıyla Araplar, Arap olmayanların psikolojisini anlamakta ve halkla ilişkilerin önemini kavramakta bir hayli geride kalmışa benziyorlar. Araplar sürekli inşallah diyorlar ve yeni mühtediler bekliyorlardı..." Bu durum sadece Araplar için değil tüm İslam dünyası için ve de Türkiye için de geçerlidir bence.
Malcomun İslami yönü dışında azmi , açık fikirliliği , ve sürekli dönüşüm içinde olması da beni etkilemişti. İnsanların çoğu girdikleri yanlış yoldan çıkamazlar . Fakat kitapta kaç tane Malcom ile tanıştığımı bilemiyorum. Kitabın hemen hemen tamamında "evet evet bu adam haklı " demekten kendimi alıkoyamadim . Malcomla aynı düşünmediğim tek şey belki de Malcom'un kadınlar hakkındaki bazı yorumları. Bu konudada sözlerimi yine Malcom'un bir sözüyle bitirmek istiyorum "Efendim, Amerika'yı bir uçtan öbür uca dolaşsanız bile, her konuda aynı düşünceleri taşıyan iki kişi bulabileceğinizi hiç sanmıyorum"
Daha söylenecek çok söz var ama ben şimdilik bunları söylemekle yetiniyorum. Kitap şahsımı çok etkilemiştir. O kadar çok etkilendim ki Malcom'un hacca gittiği bölümü okunduktan bir kaç gün sonra rüyamda hacca gittiğimi gördüm.
Bu kitabı herkes gönül rahatlığıyla okuyabilir. Hacmi sakın sizi korkutmasın. Çünkü kitabı bitirince tadı damağınızda kalıyor.
