Bu inceleme özet şeklindedir! Tanzimat Dönemi'nde edebiyatımıza birçok yeni tür girer. Roman, hikaye, deneme, makale, fıkra gibi türler edebiyatımıza bu dönemde girmiştir. Bu dönemde roman türünün ilk örnekleri çeviri yoluyla Türk Edebiyatı'na girer. İlk çeviri roman Yusuf Kamil Paşa'nın Fransız bir yazar olan Fenelon'dan çevirdiği ve adına Tercüme-i Telemak verdiği eser olmuştur. 1. Nesil Tanzimat romanı romantizm etkisindedir. Romanlar eğitim için bir araç olarak kullanılmıştır. Bu dönemde sosyal konulara sıkça yer verilmiş ve başlıca konular kölelik-cariyelik, yanlış batılılaşma ve kültürel değişimdir. Mekan sosyal romanlarda İstanbul'dur. Tarihi romanlarda mekan İstanbul ve İstanbul dışıdır. Cezmi romanında da mekan İstanbul dışıdır. Romanda teknik kusurlar görülür. Yazar sık sık araya girer. Namık Kemal de 1. Nesil sanatçısıdır. 2. Nesil Tanzimat romanı ise realizm etkisindedir. Romanlar teknik yönden güçlenmeye başlar. Romanın temel amacının sanat olduğu görüşü hakimdir. Dilin sadeleşmesine yönelik düşünceler ortadan kalkar. Cezmi romanı da bu özellikler dikkate alınarak incelenmelidir. Cezmi romanı Sokullu Mehmet Paşa döneminde başlar. Mekan olarak İstanbul'da başlasa da Azerbaycan ve İran'da sürer. Tebriz sarayında ise roman sona erer. Cezmi'den bahsedecek olursak Cezmi bir atlı spor ustasıdır. Bu yeteneği sayesinde Ahmet Paşa ile tanışır ve bir yemekte şairlikte de usta olduğunun anlaşılmasıyla Nevi ile tanışma fırsatı bulur. 1570 yılında İran seferine katılır. Bu sefer sonucunda yaptıklarıyla ünü artar. Sefer esnasında kendisine düşman olan Pertev adında bir düşman askerini boğulmaktan kurtarır ve onunla dost olurlar. Yine bir seferde Cezmi Adil Giray ile tanışır. Savaşlardaki becerileri sayesinde Adil Giray'ın da beğenisini kazanır. Savaş esnasında Adil Giray ve Gazi Giray (Adil Giray'ın kardeşi) İranlılara esir düşer. Adil Giray'ı esir eden Hamza Mirza'dır. Hamza Mirza onları başkente götürmek ve bunun sonucunda ün sahibi olmak ister. Adil Giray ve Gazi Giray Şah'ın karısı olan Şehriyar tarafından farklı yerlere hapsedilir. Gazi Giray bir adada "Kahkaha Zindanı" denilen yerde hapsedilir. Bu durumun sebebi Şehriyar'ın Adil Giray'a aşık olması ve bunu Gazi Giray'ın öğrenmesini istememesidir. Şehriyar Adil Giray ile görüşebilmek için türlü şeyler yapar. Adil Giray'ın esir düştüğü zamanlar İran'ı yönetenler kör bir şah, şahın karısı Şehriyar ve şahın kardeşi Perihan'dır. Şehriyar'ın oğlu olan Hamza Mirza da savaşlarla ilgilenmektedir. Şehriyar Adil Giray ile müzakereler yapar ve Perihan bu durumdan şüphelenir. Perihan da bu müzakerelere katılmak ister. Şehriyar Adil Giray'a duyduğu aşkı yalnız oldukları bir an açıklar. Şehriyar romanın kötü kadını olduğu için Perihan'ı Adil Giray'a kötü bir biçimde tanıtır. Adil Giray ise Şehriyar'ın tüm bu anlattıklarına inanıyormuş gibi yapıp onu kullanarak ülkesine dönmek istemektedir. Şehriyar gibi Perihan da Adil Giray'a aşık olmuştur. İlk görüşmelerinde Adil Giray kendisine anlatılandan çok daha iyi biri olduğunu anlamıştı. Perihan'ın yüzünü de göstermesiyle o da Perihan'a aşık olur. Şehriyar ve Perihan ikisi de Adil Giray'a aşık olduklarını anladıklarında aralarında kıskançlık ve kötülükler ortaya çıkar. Adil Giray'ın Perihan'ı sevdiğini anlayan Şehriyar ikisini de öldürmek için planlar yapar. Cezmi Adil Giray'ın esir düştüğü haberini alınca ona yardım etmek için hemen yola koyulur. Cezmi, Adil Giray'ın odasını bulur. İran devletini yıkmak için planlar yapmaya başlar. Cezmi bu planları gerçekleştirmek için Abbas'ı kullanır. Abbas bir İran askeridir. Şehriyar'ın planları istediği gibi gitmez ve kendi ölümüne sebep olur. Yine de Şehriyar'ın askerleri Adil Giray'ı ve Perihan'ı öldürür. Ancak bu aşklarını yok etmeye yetmez. İkisi de aynı mezara gömülür. Cezmi ise tüm bu olanlardan sonra kılık değiştirip vatanına geri döner.

CezmiNamık Kemal · Ema Kitap · 20184,601 okunma

··

194 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.