Önce Camus, sonra "İlk Adam". Camus seven herkesin okuması dileğimle!
"Le premier homme" (İlk Adam)
Albert Camus'ye birçoğumuz kitapçılarda, sahaflarda, internette kitap bakarken denk gelmişizdir. L'Étranger (Yabancı) kitabını da birçoğumuz görmüş, merak etmiş ve okumuşuzdur. "Bugün annem öldü. Belki de dün, bilmiyorum." cümlesi ile başlayan "Yabancı" kitabında belki de kimsenin yıllar geçse de unutamayacağı bir iz bırakarak hafızalarımızda yer edindi Albert Camus.
Sevgili yazar Albert Camus'nün davası hakkında ufak bir parantez açmak istiyorum. Birçoğumuz Albert Camus'yü varoluşçu olarak düşünsek de ya da absürdizm adı altında alsak da Camus bir noktada ikisini de reddetmiştir. Hiçbir felsefi fikir adı altında anılmayı istememiştir. İdealist bir tarafı olmamıştır. Kısım kısım menfaati doğrultularında bazı ideolojiler altında kalsa da ömrü boyunca belli bir noktada ilerlememiştir. Bu durumu birçok arkadaşını kaybetmesine ve birçok yerden reddedilmesine sebep olmuştur. Camus hayatı boyunca başkaldıran bir insan olmuş hiçbir şeyi olduğu gibi kabul etmemiş... Ona göre hayat boşunadır, ama bu hayatı yaşanılmaz kılmaz onun gözünde.
1957'de 44 yaşında ölümünden 3 sene evvel Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görülen yazar, bu alanda bu ödülü kazanan Rudyard Kipling' den sonra en genç yazar olma ünvanını kazanmıştır. Bir zaman Albert Camus'ye sorulan: "Sizin için en absürt ölüm şekli nedir?" sorusuna trafik kazası cevabını vermişti. Gariptir ki 1960 yılında ise sebebinde suikast olduğu düşünülen bir trafik kazasında feci bir şekilde hayatını kaybetmiştir. Nobel Edebiyat Ödüllü yazarımızın çantasının içinde "İlk Adam" notları ele geçirilmiş. Üstüne tekrar dönülmemiş, aklından ne geçtiyse çalakalem yazdığı, bazı kısımlarda okunmayan kelimelerin, üstü karalanmış paragraflar olduğu ve romanın akışı için bazı notlar düştüğü ama birçok şeyi yazmadan aramızdan ayrıldığı aşikar.
Yazarımızın ölümünden tam 34 yıl sonra 1995'te kızı Catherine Camus'nün de yardımları sonucu "Le Premier Homme" (İlk Adam) yayınlandı.
Albert Camus "Tersi ve Yüzü" için yazdığı "Önsöz" de: "Günün birinde Tersi ve Yüzü'yü tekrar yazmayı başaramazsam, hiçbir şeye ulaşmamış olacağım, işte bu benim bulanık kanım." cümlelerini kurmuştu. Ve bu tekrar yazmam gereken kitapta bir annenin hayranlık verici sessizliğinden ve bir adamın bu sessizliği dengeleyen adalet ve aşkı yeniden bulma çabasını ortaya koyacağını da eklemişti. "İlk Adam" ise Albert Camus'nün dedikleri ile örtüşüyor ve yazmak istediği şey tam olarak da buydu. Ama "Absürt" yaşam buna izin vermedi ve Albert Camus bu hayalindeki yapıtı tamamlayamadan aramızdan ayrıldı. Kendi gözünde her şeyi yarım kaldı, bir nevi..
Albert Camus'nün okuduğum 11. Kitabı olmuştu, "İlk Adam" ve bu kitabı külliyatının sonunda okumam biraz tesadüfi olmuştu. Tiyatro oyunları hariç bütün eserlerini okumuştum. Ve İlk Adam ile de buna nokta koydum. Eserleri için belli bir kronolojik sıra vermeyeceğim, ilk önce bunu okuyun ya da şunu okuyun demeyeceğim. Çünkü buna gerek olduğunu düşünmüyorum. Zaten Camus'nün felsefesi belli ve her kitabı birbirinden bağımsız yazılmış. Ancak "İlk Adam" ın en son okunması gerektiğini düşünüyorum. Nedenini soracak olursanız, Camus'nün ölümünden önce en son geldiği noktayı görmeniz ve ne kadar yarım da olsa bu eserin diğer eserlerinden farkı olmadığını görmenizi istediğimdendir. Ayrıca kitaptaki bölümler biraz karmaşık ve bazı bölümleri sıkıcı gelebileceğinden bu kitabı en son okumanız hem Camus hakkında düşünceleriniz için sağlıklı olacaktır, hem de sizin daha zevkli bir okuma heyecanı bulmanızı sağlayacaktır.
Peki, kitabın ismi neden "İlk Adam" diye soracak olursanız. Buna öznel bir yorum katmak istiyorum: Albert Camus kardeşi Lucien ile birlikte evin iki çocuğundan biriydi. Ve evin tek erkek çocuğuydu. Romanda ise "Jacques Cormery" ile kendini anlatmak istediği için muhtemelen kendine "İlk Adam" vasfını vermekten çekinmedi. Emin olun bu İlk Adam'ın o kadar fazla sorumluluğu vardı ki ve yalnızca çok azına değinebildi yapıtında... Belki de yazar için "İlk Adam" deyişi çok farklı bir yer edinmişti kendisinde ama bunu biz henüz şimdilik bilemeyeceğiz...
Albert Camus, muhtemelen "İlk Adam" da ya tamamen otobiyografik bir roman hayal etmişti ya da yarı otobiyografik bir roman düşünmüştü. Tamamlamadığı için, bu bilinmez ama kendisinden bir şeyler katmak istediği, kendisini ifade etmek ve nereden geldiğini, nereye ulaştığını yazmak istediği kesindi. Ve romandaki kahramanımız "Jacques Cormery" muhtemelen Albert Camus'nün ta kendisiydi.
Spoiler olmaması için daha fazla detaya girmek istemiyorum... Romanın ilk bölümünde Jacques'ın ailesinin Cezayir'den göçü anlatılıyor. İkinci bölümde ise garip bir şekilde Jacques Cormery'nin 40 yaşındaki halinin tasvir edilişi ve babasının mezarını ziyaret edişine yer veriliyor. Jacques Cormery babasının kim olduğunu, nasıl biri olduğunu araştırmak istiyor ancak bunu bilen tek kişi de kendisine pek yardımcı olamıyor.. Üçüncü bölümde yaşlı dostu Victor Malan'dan bahsediliyor. Bu Albert Camus'nün kendisine çok şey katan sen olmasan ayakta duramazdım dediği ilkokul öğretmeni Mösyö Germain olması muhtemel görünüyor. Dördüncü bölümde 10 yaşındaki yoksul Jacques'ın Pierre ile yaşadığı arkadaşlık ve maceralarına değinmiş Camus. Beşinci bölümde Jacques annesinin evine uzun süre sonra ziyarete geliyor ve hiç görmediği babası hakkında bazı soruların yanıtını arıyor.. Diğer bölümler de genel itibariyle Jacques'ın okuduğu okul dönemleri olan ilkokul ortaokul ve lise yıllarına değiniyor... Kitap burada yarım kalıyor.
Kitabın "Ekler" kısmı ilgimi çekmişti. Çünkü Albert Camus birçok şey planlamış kitap için ama çoğu şeyi tamamlayamamıştı. Belki Jacques Cormery babası hakkında bilinmedik birçok şey öğrenecekti. Belki bir aşk yaşayacaktı. Belki bu kitap bir seri şeklinde yazılacaktı: Jacques Cormery'nin çocukluğu, gençliği şeklinde ikiye dahi ayrılabilirdi. Ama Albert Camus aramızdan erken ayrıldı....
Kitabın sonunda ise Nobel Edebiyat Ödülü'nü aldıktan sonra başarılarımın arkasında annem ve sen varsın dediği ilkokul öğretmeni ile mektuplaşması da mevcut.
Herkese keyifli okumalar dilerim...
Albert Camus 
İlk Adam
··
304 görüntüleme
Bu yorum görüntülenemiyor
İlk adamı merak ediyorum ama bu kitabı okumam için diğer tüm kitaplarını okumam gerektiğini söylüyosun.Üzüleyim mi sevineyim mi:)
Bu bir seçim elbette ama Camus'yü tanımak iki senemi aldı sizi bilemeyeceğim :')
İncelemeni çok beğendim öncelikle, kalemine sağlık. Ben de Camus'nün çoğu kitabını okudum ama İlk Adam biraz ortalarda okumuştum. Ve kaza sonucu öldüğünü falan burdan öğrenmiştim, çok ilgimi çekmişti.
Birçok kitabını okumama rağmen şöyle bir geriye baktığımda kafamda asılı duruyor şimdi Camus sanki tam oturmamış gibi. Galiba Camus'yü anlamak da absürt, o yüzden :))
Evet, benim içinde öyle ve bazı kitaplarını tekrar okumayı düşünüyorum.
Bu arada çok teşekkür ederim sonuna kadar okuyup beğendiğiniz için beni mutlu ettiniz. Profilinizde gördüm benden çok okumuşsunuz Camus'yü kıskanmadım değil... :D
3 sonraki yanıtı göster
Müthiş bir mankafa olduğunu bir daha ispatlamış oldun vee tebrikler :)
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.