Aslında her şey önceden belirlenmiş ve ona göre yaratılıyorsa, bu dünyanın sınav alanı olarak sunulmasının ne anlamı vardır? Tanrı kendi takdirinin gerçekleşmesinden dolayı, insanları nasıl sorumlu tutacaktır? Bu koşullarda, teklifin ne anlamı vardır? Gazzâlî anılan sorulara doktor- hasta ilişkisini göstererek yanıt verse de, hiçbir yerde, insansal etkinliklerin Tanrının takdiri ve dilemesi dışına çıktığını, onun kudretinin nesnesini var kıldığını söylemez. Aksine, hiçbir gücün tanrısal takdiri, anlık yaratimlarini ve baskın kudretini değiştiremeyeceğini söyler. Aslında hiçbir teist sistemin bunu olurlu kılması beklenemez; çünkü her şey tanrısal öncesiz tasarıma dayanmaktadır ve Tanrı ezelde ne planlamışsa, o ortaya çıkacaktır. Bu sorunu "Tanrı onların öyle davranacağını bildiği için o şekilde takdir etti," yanıtı da gidermemektedir; çünkü tanrısal bilgi nesneye bağlı değil; nesneler ona bağlıdır. Aksi bir düşünce, Tanrının nesnesini zorunlu kılan bilgisini ve sınırsız kudretini sınırlamak anlamına gelir.
Sayfa 271Kitabı okudu
·
17 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.